Ba ngày mưa không ngớt. Mưa như trút nước, trắng trời, kéo dài từ đêm ông Lãm chết.

Ông Lãm là người già nhất làng Đồng Trạch, sống một mình trong căn nhà gỗ cuối xóm. Không con cháu, không ai thân thích. Người làng chỉ biết ông từng là thầy thuốc, có thời làm ở quân y viện ngoài thị xã, sau về quê cắm cúi trồng cây, bào chế gì đó suốt mấy chục năm.

Ngày ông mất, người ta phát hiện thi thể trong tư thế ngồi, tay còn cầm bút, một mảnh giấy nhàu viết dở đặt trước mặt:
“Không được mở hầm.”

Chính quyền đến khám nghiệm, kết luận do tuổi cao đột quỵ. Nhưng điều khiến dân làng lạnh gáy là… ngay sau đó, trời đổ mưa, trắng xóa cả cánh đồng.

Ngày thứ hai mưa, cụ Tư – hàng xóm ông Lãm – lăn đùng ra chết. Mặt trắng bệch, không dấu hiệu vật vã, cũng không bệnh nền.

Ngày thứ ba, thêm hai người nữa. Cả hai đều khỏe mạnh. Một là thanh niên, một là phụ nữ ngoài bốn mươi. Chết lặng lẽ, không đau đớn.

Cả làng hoảng loạn. Người già lôi ra chuyện xưa:
– Đây là mưa trùng tang đấy! Có người chết oan, âm khí tụ lại, kéo theo người khác đi cùng.

Ban đầu chính quyền không tin, cho người lấy mẫu nước, xét nghiệm khí độc. Nhưng kết quả lại sạch sẽ đến kỳ lạ. Trong khi đó, số người chết vẫn tăng, ngày nào cũng có người mất. Mưa không ngớt. Xác không kịp chôn.

Trưởng thôn gọi họp khẩn, quyết định phong tỏa làng. Người ta nghi có độc trong nguồn nước. Nhưng kỳ lạ thay, những nhà dùng nước giếng sâu thì vẫn không sao. Chỉ những ai dùng nước suối sau lưng núi – nơi chảy qua mảnh đất nhà ông Lãm – là bắt đầu lả đi.

Một nhóm thanh niên lén mò lên nhà ông Lãm tìm hiểu. Họ phát hiện phía sau vườn có một cửa hầm nhỏ bị khóa chặt bằng xích sắt. Trên đó có biển gỗ mờ chữ, chỉ đọc được vài từ:
“…độc… không khí… tuyệt đối không mở…”

Ngay đêm hôm đó, ba người trong nhóm phát sốt cao, ho ra máu và tử vong sau chưa đầy 10 tiếng.

Tin tức bị ém nhẹm, nhưng dân làng thì đã biết. Họ bắt đầu nghi ngờ: phải chăng ông Lãm đang che giấu điều gì đó?

Một tuần sau, trời ngớt mưa.

Trưởng thôn cùng công an xã đích thân lên phá khóa cửa hầm nhà ông Lãm. Bên trong là một gian hầm lớn, kín đáo, đầy chai lọ, hóa chất, sổ ghi chép… và một cỗ máy kim loại cũ nát, có lò đốt và hệ thống dẫn khí bằng ống đồng nhỏ.

Trên tường là một dòng chữ đậm màu:

“Độc khí lan qua đường hơi nước. Đừng để mưa rửa trôi cánh cửa này.”

Kết luận chính thức từ tỉnh đưa về một tuần sau: Ông Lãm từng nghiên cứu vũ khí sinh học thời chiến, có liên quan đến dự án khí độc thử nghiệm. Sau giải ngũ, ông mang theo một lượng mẫu về – để tiêu hủy. Nhưng thay vì thiêu hủy, ông… chôn xuống hầm, dùng hệ thống khóa kín ngăn khí rò rỉ. Gần 40 năm qua, ông kiểm tra hàng tuần, sống ẩn dật để trông coi cánh cửa kia.

Cho đến hôm mưa lớn. Nước suối dâng cao, chảy qua nền hầm, rửa trôi lớp đất, kéo theo khí độc lan theo dòng nước và hơi mưa.

Ông biết chuyện gì đang đến. Và ông đã chết trước khi viết xong lời cảnh báo cuối cùng.

Dân làng lập miếu nhỏ thờ ông Lãm, không ai còn dám gọi cái chết của ông là “oan” nữa.

Trưởng thôn – người từng lớn tiếng chỉ trích ông – đến thắp nhang, cúi đầu thật lâu.

Ông thì thầm:
– Hóa ra… người giữ mạng sống cho cả làng suốt bao năm… lại là người mà chúng tôi chẳng bao giờ nhìn tới.