Kiểm định khí thải xe máy, thị trường bị ảnh hưởng 

Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ có hiệu lực từ 1/1/2025, quy định rất rõ: Xe Môtô, xe gắn máy (gọi chung là xe máy) phải thực hiện kiểm định khí thải xe máy.

Nhiều người dân quan tâm tới các thủ tục kiểm định khí thải xe máy, chi phí cho mỗi lần kiểm định là bao nhiêu? Xe máy không đạt tiêu chuẩn sẽ được thu hồi hay sửa chữa? Đặc biệt, quy định mới này tác động tới thị trường mua bán xe máy ra sao?

Xe máy cũ nát được người dân sử dụng chở hàng hóa trên đường phố Hà Nội. Ảnh: Phạm Khải

Ghi nhận của PV Dân Việt, tại TP.Hà Nội, người dân chủ yếu sử dụng xe máy là phương tiện đi lại, mưu sinh. Tình trạng xe máy “cà tàng” lưu thông khắp các tuyến phố đã không còn xa lạ với người dân Thủ đô.

Các xe máy với thời gian sản xuất lên đến 10 – 20 năm vẫn được người dân tận dụng làm xe chở hàng cồng kềnh như chở nước, bình ga đun nấu, vật liệu xây dựng…

Điểm chung của các xe này là cũ “nát”, không đủ các bộ phận như yếm, đèn xe, xi-nhan hay còi.. hay nhiều xe còn không có ống xả theo xe nguyên bản, xả thải khói trắng gây ô nhiễm môi trường.

Thậm chí, hàng ngày người dân đi ra đường cũng thường xuyên chứng kiến những trường hợp các loại xe được độ chế lại thành xe 3 bánh chở hàng cồng kềnh, chở vật liệu xây dựng, đây không còn là chuyện hiếm gặp ở TP.Hà Nội. Những chiếc xe máy tự chế lưu thông trên đường phố tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn giao thông.

Người dân Hà Nội sử dụng xe máy làm phương tiện chủ đạo. Ảnh: V.N

Chia sẻ về việc kiểm định khí thải xe máy, ông Vũ Văn Triều (Xuân Đỉnh, TP.Hà Nội) cho biết: “Tôi có nghe thông tin là xe máy phải đăng kiểm từ khá lâu rồi. Tuy nhiên, bản thân cũng không biết khi nào áp dụng và xe máy sẽ đăng kiểm thế nào, cần những hồ sơ, giấy tờ gì”.

Cũng theo tìm hiểu của PV Dân Việt, theo báo cáo của Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM), tổng doanh số bán hàng toàn thị trường trong quý I/2024, đạt 603.745 xe máy, tương đương giảm 4,9% so với cùng kỳ năm 2023 và so với quý IV/2023, giảm đến 11,5%. Doanh số bán hàng của quý I/2024, cũng chính là quý có doanh số bán xe máy thấp nhất trong vòng 6 năm vừa qua.

Để tìm hiểu về quy định kiểm định khí thải xe máy tác động tới thị trường kinh doanh xe máy, chiều ngày 10/7, PV Dân Việt ghi nhận tại đại lý Honda HEAD thuộc Q.Cầu Giấy, TP.Hà Nội, lượng khách hàng đến tham khảo, mua xe máy khá vắng, dù thời điểm này đang là cao điểm mua sắm xe đây, khi năm học mới sắp bắt đầu.

Tương tự, tình trạng vắng vẻ cũng diễn ra tại chợ xe máy cũ nổi tiếng trên phố Chùa Hà, Q.Cầu Giấy, TP.Hà Nội. Một số chủ đại lý xe máy cũ tại chợ xe máy cũ chia sẻ, kể từ khi có thông tin xe máy phải đăng kiểm ảnh hưởng trực tiếp đến xe máy đã qua sử dụng.

Chợ xe máy cũ ở phố Chùa Hà, TP.Hà Nội. Ảnh: Phạm Khải

Chia sẻ về khó khăn kinh doanh, anh Tài, chủ một đại lý xe máy cũ cho biết, năm ngoái vướng biển định danh khiến việc buôn bán xe máy cũ gặp khó khăn. Sắp tới, xe máy phải kiểm định khí thải sẽ càng ảnh hưởng tới việc kinh doanh xe máy cũ, nên khó khăn lại tăng thêm gấp đôi. Đến nay, người buôn xe đều chưa biết chính xác xe cũ sẽ phải đăng kiểm thế nào khi áp dụng chính thức.

Anh Tài bày tỏ lo ngại, việc kiểm định khí thải xe máy, sẽ khiến khách hàng “cân đo, đong đếm” khi lựa chọn loại phương tiện đã qua sử dụng này. Chúng tôi cũng sẽ tính toán lựa chọn những dòng xe có tuổi thọ còn dài và chất lượng xe tốt để bán ra thị trường.

“Với những xe máy cũ 10 – 20 năm được tân trang lại mà chúng tôi đang bán không biết sẽ phải đăng kiểm thế nào, liệu có quy định về chu kỳ đăng kiểm ngắn với những xe đã sản xuất lâu rồi giống ô tô không?”, anh Tài đặt câu hỏi.

Trên thực tế, xe máy đang là phương tiện chủ đạo của người dân. Khách hàng mua xe máy hiện nay đang trẻ hoá về độ tuổi bởi đây là phương tiện di chuyển phổ biến của mỗi người dân. Bộ phận người trẻ mua xe sẽ thường lựa chọn xe mới bởi những xe lướt trên thị trường có giá bán không thấp hơn nhiều, xe cũ với thời gian quá dài lại khó “lọt mắt xanh”.

“Trước khi mua xe máy, tôi cũng cân đối khá nhiều giữa xe lướt vài nghìn km hay xe mới, nhưng so sánh về giá thì không chênh lệch nhiều. Do vậy, tôi quyết định mua xe mới. Không mất công làm thủ tục sang tên đổi chủ như xe cũ”, chị Phùng Huyền (Cầu Giấy, Hà Nội) chia sẻ.

Có thể thấy, thị trường xe máy cũ/mới đều đang chịu những tác động lớn từ ảnh hưởng suy thoái kinh tế, chính sách. Đặc biệt, xe máy cũ hiện nay khó khăn hơn bởi ngoài luật định danh biển số khiến thủ tục sang tên, đổi chủ khó khăn hơn thì tới đây sẽ phải đăng kiểm khí thải.

Các Trung tâm đăng kiểm vẫn chưa thực hiện kiểm định khí thải xe máy. Ảnh: TA

Cần xây dựng định mức kiểm định khí thải xe máy

Bình luận về quy định kiểm định khí thải xe máy tác động tới thị trường kinh doanh, chia sẻ với PV Dân Việt, Chuyên gia giao thông Bùi Danh Liên cho rằng: “Kiểm định khí thải xe máy là rất cần thiết, nhưng khi thực hiện, cơ quan chức năng cần tính toán, nghiên cứu thật kỹ, lắng nghe ý kiến của người dân.

Ngoài ra, cũng cần làm rõ việc kiểm định hàng chục triệu chiếc xe máy thì nhân lực, máy móc thiết bị dùng để kiểm định ở đâu? Kiểm định xong sẽ xử lý thế nào? Có tịch thu xe hay không và đơn vị nào sẽ quản lý?

Theo ông Liên, hiện nay, xe máy là phương tiện chủ đạo của người dân sử dụng để đi lại cũng như mưu sinh của hàng chục triệu người lao động nên cần nghiên cứu thực hiện như thế nào cho phù hợp, tránh ảnh hưởng đến đời sống của người dân, tác động đến kinh tế – xã hội.

Cần thiết, chúng ta nên thí điểm ở một vài địa phương, sau đó nghiên cứu, đánh giá hiệu quả trước khi áp dụng rộng rãi. Đặc biệt, cần phân loại cụ thể từng loại xe máy về thời gian sử dụng, có chính sách thu hồi những xe máy không đạt tiêu chuẩn khi kiểm định khí thải, không đủ tiêu chuẩn lưu thông.

Trao đổi với PV Dân Việt, ông Trần Quốc Hoan – Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm đăng kiểm 2903V cho biết: “Từ trước đến nay, các Trung tâm đăng kiểm chưa thực hiện kiểm định khí thải xe máy”.

Về kinh nghiệm đo khí thải xe máy, ông Hoan nhấn mạnh: “Việc kiểm định khí thải xe máy không khó, dễ thực hiện”.

“Thực tế, Cục Đăng kiểm Việt Nam đã có Trung tâm thử nghiệm khí thải. Nếu phải đào tạo nhân sự cho việc kiểm định khí thải xe máy, Trung tâm này cũng đủ năng lực để đào tạo nhân sự”, ông Hoan cho hay.

Ông Hoan cho rằng: “Kiểm định khí thải xe máy là việc cần thiết phải làm để loại bỏ những chiếc xe cũ kỹ không đạt tiêu chuẩn, tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông. Tránh tình trạng, người dân không để ý tới vấn đề thay dầu, bảo dưỡng xe định kỳ, điều này dễ dẫn tới xe máy bị hỏng trong quá trình lưu thông tiềm ẩn tai nạn giao thông”.

Cũng theo ông Hoan, đối với những chiếc xe máy hay ô tô trước khi được đưa ra thị trường đều phải được thông qua kiểm định khí thải và chất lượng kỹ thuật từ các Trung tâm của Cục Đăng kiểm Việt Nam. Giữa xe ô tô và xe máy khác nhau ở một điểm là xe máy không cần phải được cấp tem, giấy chứng nhận đăng kiểm để lưu thông trên đường.

Người dân sử dụng xe máy tự chế tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông. Ảnh: Phạm Khải

Đối với các mức phí đăng kiểm khí thải xe máy áp dụng tại các Trung tâm đăng kiểm trên toàn quốc, trao đổi với PV Dân Việt, ông Nguyễn Tô An, Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết: “Hiện nay, chưa có mức phí cụ thể về kiểm định khí thải xe máy”.

“Về mặt kỹ thuật, xe máy là phương tiện sử dụng nhiên liệu là xăng, do vậy, việc đo khí thải của xe máy không phức tạp và dễ dàng thực hiện”, ông An chia sẻ

Ông An cho hay, để đưa ra mức thu phí cụ thể về đăng kiểm khí thải xe máy, chúng ta vẫn phải chờ Bộ Khoa học và Công Nghệ xây dựng tiêu chuẩn về định mức khí thải của xe máy đủ điều kiện lưu hành tham gia giao thông”.

Sau đó, Bộ Khoa học và Công nghệ trình Chính phủ xem xét ban hành Nghị định, tiếp đó các cơ quan chức năng dự thảo ban hành Thông tư mới đủ điều kiện để áp dụng đăng kiểm khí thải xe máy.

Khi có các Nghị định, Thông tư ban hành, để thực hiện kiểm định khí thải xe máy, còn phải xem xét bố trí về cơ sở hạ tầng, hệ thống kiểm định, nhân sự về kiểm định…