Dũng và Lan từng là cặp đôi khiến cả xóm ngưỡng mộ. Anh làm kỹ sư xây dựng, chị là giáo viên cấp hai. Họ sống với nhau hơn 10 năm, không giàu sang nhưng êm đềm. Lan là người phụ nữ giản dị, chu đáo, luôn lo chu toàn cho chồng, cho nhà cửa, cho cả hai bên nội ngoại.

Rồi năm Lan 38 tuổi, chị phát hiện mình mắc UT giai đoạn cuối. Tin như sét đánh ngang tai.

Dũng khi ấy vẫn còn trẻ, phong độ, lại đang vướng vào một mối quan hệ với một cô đồng nghiệp trẻ trung, sành điệu.

Anh bắt đầu đi sớm về khuya, viện đủ lý do bận việc. Những lần Lan ho ra máu trong đêm, một mình chị chống chọi. Khi Lan yếu đi, Dũng gần như mặc kệ. Anh không mắng, cũng không đánh, nhưng sự thờ ơ lạnh lẽo của anh khiến Lan đau hơn bất kỳ vết thương thể xác nào.

– Em không trách anh đâu. – Lan từng nói, giọng nhẹ tênh, như người sắp bay mất.

Dũng im lặng. Trong đầu anh khi đó, chỉ còn nghĩ đến “cuộc đời còn dài, còn phải sống cho mình”.

Ba tháng trước ngày mất, Lan chủ động xin xuất viện. Ai cũng nghĩ chị muốn về nhà để được gần chồng, nhưng không – chị dọn về căn nhà cấp 4 cũ ở quê, sống với mẹ ruột.

Dũng chẳng thèm về. Anh nói với người quen:
– Cô ấy chọn đi, thì để cô ấy tự lo. Bệnh thì bệnh, tôi còn cả sự nghiệp phía trước.

**

Ngày Lan mất, Dũng không đến. Chỉ gửi vòng hoa và dặn rằng “có gì thì báo chuyện tài sản”.

Một tuần sau, anh nhận được bản di chúc mà Lan đã nhờ luật sư lập sẵn và ký khi còn sống.

Anh nghĩ đơn giản, chắc phần lớn là căn hộ hai người đang ở và mảnh đất ở quê.

Nhưng khi mở di chúc ra, anh chết sững.

Lan viết rõ ràng:

**“Toàn bộ tài sản – bao gồm nhà, đất, tài khoản tiết kiệm – tôi để lại cho Trúc, em gái tôi, với điều kiện cô ấy tiếp tục chăm sóc mẹ tôi và duy trì học bổng ‘Người mẹ UT’ – quỹ tôi đã lập cho những đứa trẻ mất mẹ vì UT như tôi đã từng sợ sẽ xảy ra với con gái mình.

Còn chồng tôi – Nguyễn Văn Dũng – tôi không để lại gì cả. Không phải vì tôi ghét anh, mà vì tôi muốn anh hiểu: có những mất mát… không thể mua lại bằng tiền.”**

Phần cuối lá thư, Lan ghi tay:

“Cảm ơn anh, vì đã từng yêu em. Và cũng cảm ơn, vì đã dạy em bài học cuối cùng: biết buông tay người không còn chọn mình.”

**

Câu chuyện lan truyền. Người ta thương Lan, tiếc cho một người phụ nữ cả đời sống vì người khác. Còn Dũng – không ai nhìn anh như trước nữa. Có tiền, có sự nghiệp, nhưng mất tất cả điều quan trọng nhất: sự tôn trọng, lòng tin, và một người vợ từng yêu anh bằng cả cuộc đời.

SỰ SÁM HỐI MUỘN MÀNG CỦA DŨNG

Từ ngày đọc lá di chúc đó, Dũng như người mất hồn.

Anh từng nghĩ mình thông minh, thực tế. Tình yêu đã cũ, người bệnh thì nên buông. Anh tưởng khi Lan rời đi, mình sẽ nhẹ nhõm. Nhưng bây giờ, căn nhà sang trọng không còn hơi người, những bữa ăn chỉ có một mình, và tiếng gọi “anh ơi” quen thuộc… đã hóa im lặng vĩnh viễn.

Cô nhân tình trẻ – người từng khiến anh quay cuồng – cũng rời đi không lâu sau đó. Cô ta nói thẳng:
– Em không sống với người chỉ biết đứng trước mộ vợ khóc như thế.

Dũng không phản bác. Anh không còn sức để giải thích.

Tối đó, anh lặng lẽ mở máy tính, gõ từ khóa: “Học bổng Người mẹ UT”. Trang web hiện lên, tên Lan nằm ở đầu trang, kèm theo lời ghi chú:

“Một người mẹ chưa kịp chia tay con gái, nhưng đã để lại ánh sáng cho những đứa trẻ khác.”

Dũng đọc từng dòng báo cáo quỹ, từng bức thư cảm ơn của những đứa trẻ được nhận học bổng. Và rồi, anh bật khóc. Khóc thật sự, lần đầu tiên sau ngày Lan mất.

**

Sau đó, không ai còn thấy Dũng xuất hiện ở các buổi tiệc sang trọng, hội nghị ngành. Anh xin nghỉ việc ở công ty, bán đi căn hộ cũ – căn hộ từng là tổ ấm, giờ chỉ là vỏ lạnh.

Anh chuyển về quê sống gần mộ Lan, mỗi ngày đều đến đó, quét dọn, thay hoa. Lặng lẽ. Ân hận.

Một buổi sáng mưa nhẹ, người ta thấy Dũng đứng thật lâu trước mộ, đặt xuống một cuốn sổ ghi tay dày cộp. Là nhật ký anh viết cho Lan suốt nửa năm qua. Trang cuối cùng viết:

“Anh không mong được tha thứ. Chỉ mong ở đâu đó, em biết: Anh vẫn sống, nhưng không còn là anh ngày xưa.
Cảm ơn em… vì đã yêu một kẻ tệ bạc như anh – đến tận giây cuối cùng.”

**

Sau này, người dân kể lại: Dũng dùng số tiền còn lại lập thêm một nhánh học bổng mang tên “Người chồng sám hối”. Anh không cần ai vỗ tay, cũng không phát biểu. Chỉ nói với người đại diện quỹ:

– Tôi không muốn được nhớ đến. Chỉ xin được góp một phần cho những người đã từng làm sai như tôi, có cơ hội làm lại – trước khi quá muộn.