Bài viết này chúng tôi xin được trích nguyên văn bài phân tích của một độc giả được đăng lên MXH, bài phân tích nói về taxi điện và xe máy điện VinFast thông qua các số liệu được GSM và một số trang tin đăng tải.

Bài viết cụ thể như sau:

XANH SM HOẠT ĐỘNG THẾ NÀO ?

– Cậu có sở thích đánh giá các mô hình kinh doanh, nên sẵn tiện phân tích thử.

– Lưu ý là kịch bản tính toán dưới đây được nêu kèm các điều kiện, giả định cụ thể dựa trên một số thông tin được công khai chính thức).

Được đầu tư bởi tỉ phú Phạm Nhật Vượng, GSM là công ty sở hữu hãng SM chạy taxi và xe ôm đều bằng xe điện.

Kể từ khi chính thức hoạt động vào cuối tháng 4, ngoài những lần công bố dấu mốc với thông tin hạn chế, những thông tin mới được công bố gần đây bởi ông Nguyễn Văn Thanh – Tổng giám đốc CTCP Di chuyển Xanh và Thông minh (GSM) – phần nào cung cấp thêm số liệu để đánh giá hiệu quả hoạt động của hãng xe Xanh SM cung cấp dịch vụ taxi và xe ôm công nghệ bằng xe điện.

Tại Hội thảo “Tầm nhìn xanh Việt Nam và những câu chuyện điển hình” do trang tin kinh tế tài chính CafeF thuộc CTCP VCCORP sáng 22.11, ông Thanh cho biết các thông tin sau:

1. GSM đã mang đến công việc cho 20.000 tài xế taxi, xe máy điện

2. GSM thực hiện 70 triệu km Xanh di chuyển trong vòng 7 tháng.

3. GSM phục vụ 15 triệu lượt khách (có thể hiểu là 15 triệu chuyến xe, vì thường taxi không giống xe khách hay xe bus, 1 lượt khách được tính là 1 chuyến do tài xế sẽ không tính là mấy khách cùng đi).

Thấy có bạn trên Reddit lấy con số 70 triệu km chia cho 7 tháng ra 10 triệu km/tháng, chia cho 20.000 xe nên suy ra 500 km/xe/tháng thì không chính xác, vì số lượng xe đang tăng dần, tháng thứ 7 khác tháng thứ nhất.

Về thông tin số 1: Với xe máy điện thì 1 tài xế cho 1 xe; Với taxi điện thì hiện SM có chính sách có thể 2 tài xế cùng chạy 1 xe, nhưng qua tìm hiểu thì hầu như các tài xế chọn “ôm” xe một mình. Nên về cơ bản có lẽ tổng số xe cũng khoảng 20.000 xe cho cả taxi và xe máy.

Về thông tin số 2: Nếu hiểu theo nghĩa thông thường thì tổng số xe SM đã di chuyển tổng quãng đường là 70 triệu km. Theo nghĩa này thì đó là tổng quãng đường là có khách lẫn chạy rỗng.

Hiện nay, tỷ lệ chạy có khách của giới kinh doanh taxi dao động từ 55% – 70% tuỳ kinh nghiệm và sự “may mắn” của tài xế. Nên nếu tạm lấy tỷ lệ maximum 70% thì có thể ước lượng xe của SM đã chạy có khách khoảng 49 triệu km. Nhưng là người “hào phóng”, cậu cho luôn đạt 70 triệu km có khách hoàn toàn.

Trang Người Quan Sát tháng 5 dẫn lời ông Thanh cho biết tháng đầu hoạt động, SM đạt 300.000 chuyến.

Hết tháng đầu thì SM có 1.200 xe nhưng giai đoạn đầu mới ra thì ít hơn nên cậu tạm tính trung bình tháng đầu là 1.000 xe, như vậy tỷ lệ đạt 300 chuyến/xe/tháng.

Sau 10 tuần kể từ khi hoạt động, tức 2 tháng 10 ngày thì SM công bố đạt 1 triệu chuyến. Đến hết tháng 9, SM công bố đạt 6 triệu chuyến.

Từ các con số trên, cậu thử lấy số xe mức 1.000 của tháng đầu lên 20.000 của tháng thứ 7 thì tỷ lệ tăng trung bình hàng tháng về số xe của SM là 65%.

Với tỷ lệ này, hết tháng 12.2023, SM có thể có khoảng 33.000 xe. Con số 33.000 xe chỉ bằng khoảng 27,5% mức mà tờ Hà Nội Mới hồi tháng 10 đưa tin là GSM đặt mục tiêu đến hết năm đạt 30.000 taxi điện và 90.000 xe máy điện (tổng là 120.000 xe).

Thử lấy tỷ lệ tăng trưởng 65%/tháng tính cho mức tăng trưởng số chuyến xe thì vô tình là tỷ lệ này cũng cho ra con số tương ứng với 1 triệu chuyến sau 10 tuần và 15 triệu sau 7 tháng đúng như GSM công bố. Phần con số 6 triệu chuyến sau 5 tháng thì hơi chênh.

Với kịch bản này, thì tỷ lệ tăng trưởng số chuyến của SM tăng khoảng 65% tháng tức bằng tỷ lệ tăng thêm của số xe, điều này đồng nghĩa với việc hiệu suất hoạt động trên mỗi xe không tăng, nằm ở mức khoảng 300 chuyến/xe/tháng tức 10 chuyến/xe/ngày.

Cần nói thêm, GSM không công bố chính xác về tỷ lệ ô tô điện và xe máy điện trong cơ cấu đội xe SM, nhưng qua quan sát với số lượng SM Bike hiện diện gần đây, cậu tạm ước chừng tỷ lệ là 50/50.

Tạm lấy tỷ lệ ô tô điện/máy điện là 50/50 và năng lực hoạt động hàng ngày là như nhau về số chuyến, thì với tổng số 70 triệu km chia cho 15 triệu chuyến xe thì hiệu quả đạt trung bình là 4,7 km/chuyến cho cả 2 loại xe, tính trung bình trên 10 chuyến/ngày theo phân tích trên thì xe hoạt động 47 km/xe/ngày. Lưu ý con số này là cậu đã “hào phóng” không tính quãng đường chạy rỗng.

Lưu ý các con số đang tính là mức trung bình, chắc chắn có tài xế chạy nhiều, tài xế chạy ít.

Theo giá cước SM công bố cho SM Bike là 13.800 đồng cho 2 km đầu tiên (tương đương 6.900 đồng/km) và 4.800 đồng/km (từ km thứ 3 trở đi), thì mỗi chuyến xe trung bình SM taxi đạt khoảng 28.000 đ, doanh thu 10 chuyến/ngày vào khoảng 282.000 đ/ngày, trừ chiết khấu ban đầu ưu đãi là 10% (thấp hơn khá nhiều so với khoảng 30% của Grab).

Như thế, con số tài xế nhận được khó có thể cao (sau khi trừ tiền thuê pin, thuê xe này kia).

Theo giá cước taxi SM công bố, tạm tính trung bình khoảng 16.000 đ/km thì 4,7 km/chuyến đạt doanh thu trung bình khoảng 75.000 đ/chuyến, tức doanh thu ngày trung bình cho 10 chuyến khoảng 750.000 đ/ngày, tức khoàng 22,5 triệu/tháng. Chỉ bằng 1/2 so với mức hiệu suất trung bình của các hãng xe taxi lớn.

Nếu là mức như vậy thì cũng chưa hiệu quả để khai thác. Nếu trừ đi khoảng 25% (từng nghe là 25%) công hiệu quả cho tài xế, cùng tiền lương 5 triệu đồng/tài xế thì SM chỉ còn thu về khoảng 12 triệu đồng/xe/tháng.

Con số này rất thấp so với chi phí quản lý vận hành, chi phí khấu hao xe, đặc biệt là thời gian đầu chịu áp lực về trả ngân hàng cả gốc lẫn lãi (thời gian đầu lãi cao vì trả vay theo dư nợ giảm dần, tiền gốc ban đầu lớn thì lãi càng lớn).

Bản thân tài xế nếu đạt con số trên thì còn cần trừ chi phí sạc điện (tài xế chịu, nghe bảo khoảng hơn 200.000 cho 500 km), chi phí đậu xe qua đêm (trung bình 1,5 triệu/xe/tháng, nhà có chỗ đậu thì đỡ tốn khoản này).

(*) Nếu tính tỷ lệ số ô tô điện có 1 tài “ôm xe” và 2 tài chia xe chạy là 50/50 thì hiệu quả trung bình của xe tăng thêm khoảng 25% cho xe taxi, và nếu toàn bộ xe taxi đều 2 tài chia nhau thì hiệu quả tăng thêm 50% so với kịch bản trên. Như thế, vẫn thấp hơn đáng kể so với hiệu quả kinh doanh kỳ vọng của ngành này.

Nếu tính cho 2 tài xế chia xe thì thực tế hiệu quả hãng nhận về cũng không cao, vì phải tính lương cho 2 tài xế rồi chi phí bảo hành bảo dưỡng tăng lên, trong khi tổng thu nhập của 2 tài xế.

(**) Kịch bản trên cho tỷ lệ chạy rỗng là 0% (tỷ lệ này không có trong nghề xe taxi), nên nếu là 30-40% như mức trung bình phổ biến của nghề xe taxi thì kết quả kinh doanh càng ảm đạm hơn nhiều so với kịch bản trên. Nếu tỷ lệ chạy rỗng là 30-40% thì làm phiền trừ ra 40% doanh thu, trong khi chi phí không giảm.

Kết luận của cậu: Nếu SM tăng xe mà không tăng được hiệu suất hoạt động trên xe thì sẽ rất khó khăn, mức lỗ luỹ kế ngày càng lớn (làm nghề này thì chấp nhận thời gian đầu lỗ, nhưng lỗ bao lâu, mức nào thì lại là chuyện rất khác).

P/S: Cám ơn bạn Thanh – CEO đã công bố con số để mình đánh giá thử hiệu quả các bạn. Nghe con số 70 triệu km thì lớn thật nhưng hiệu quả thì phải tính nhiều tiêu chí.