Khi tham gia giao thông, ngoài nắm vững kiến thức về chức năng bạn cũng cần phải có hiểu biết về kỹ thuật lái xe an toàn. Điều này cực kỳ quan trọng để đảm bảo sự an toàn và hạn chế tai nạn giao thông. Một trong số những tình huống khá dễ gặp đó là ô tô bị lật. Vậy, tại sao và làm thế nào khi xe ô tô gặp tình huống bị lật khi tham gia giao thông?

Xe ô tô bị lật có những trường hợp nào?

Khi nói đến tình huống xe ô tô đang di chuyển bị lật sẽ có 2 trường hợp: xe lật ngang và xe lật dọc, cụ thể:

Xe ô tô lật ngang

Ô tô có khả năng lật ngang khi di chuyển trong các tình huống như vào cua, rẽ gấp hoặc bẻ ngang đột ngột. Trong vị trí vòng cua, xe phải đối mặt với 3 loại lực chính: trọng lực, lực ly tâm (lực quán tính) và lực từ mặt đường tác động lên lốp.

Lực ly tâm hướng ra ngoài tâm quay, phụ thuộc vào vận tốc của xe, trong khi lực từ mặt đường tác động lên lốp hướng vào tâm quay. Nếu lực ly tâm lớn hơn lực từ mặt đường, xe có thể lật ra ngoài cung quay vòng. Xe sẽ lật nếu lực ly tâm và lực từ mặt đường lớn hơn trọng lực của xe.

Ngoài ra, xe có thể lật ngang khi chạy trên đường có độ nghiêng quá lớn, khiến trọng lực bị lệch góc. Góc lệch càng lớn, xe càng dễ lật, chỉ cần lực kéo xuống lớn hơn lực bám của lốp là ô tô sẽ lật.

Xe ô tô bị lật dọc

Xe ô tô đang chạy bị lật dọc thường xảy ra khi xe đâm trực diện vào chướng ngại vật với tốc độ cao. Vật cản sau đó đóng vai trò là tâm quay, và lực quán tính khiến xe quay quanh vật cản. Vì lực quán tính tăng tỉ lệ thuận với tốc độ, xe càng nhanh càng dễ bị lật.

Ngoài ra, xe cũng có thể lật dọc khi chạy trên đường dốc quá lớn. Một nghiên cứu chỉ ra rằng độ dốc trên 38% có thể gây ra tình trạng lật của ô tô.

Nguyên nhân nào dẫn đến lật xe ô tô?

Việc xe ô tô bị lật là một trong những tình trạng tai nạn giao thông không hiếm gặp ngày nay. Vậy nguyên nhân dẫn đến lật xe ô tô khi đang di chuyển là gì?

Lái xe tốc độ cao

Di chuyển với tốc độ cao là nguyên nhân phổ biến khiến xe ô tô bị lật. Lực quán tính tăng tỉ lệ thuận với tốc độ, khiến xe dễ lật. Thống kê của Cục An toàn Giao thông Đường bộ Mỹ (NHTSA) cho thấy khoảng 40% vụ lật xe liên quan đến chạy với tốc độ cao, trong đó 75% xảy ra khi vận tốc từ 80 km/giờ trở lên.

Điều kiện đường đi

Đường nhấp mô, gồ ghề, có độ nghiêng hay dốc lớn là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng lật xe. Đường ướt và trơn cũng là nguồn rủi ro tiềm ẩn, gây trượt, mất lái và lật ngửa.

Sử dụng chất kích thích hoặc cồn khi lái xe

Việc sử dụng chất kích thích hoặc đồ uống có cồn khi lái xe giảm khả năng kiểm soát tài xế, có thể dẫn đến tình trạng lật xe ô tô. Tài xế không tỉnh táo dễ vi phạm luật giao thông và thực hiện các hành động liều lĩnh.

Tính chất dòng xe

Một trong những nguyên nhân khiến xe ô tô bị lật khá điển hình chính là do tính chất của một số dòng xe. Xe có trọng tâm cao như SUV, bán tải thường có nguy cơ lật cao hơn so với sedan, hatchback có trọng tâm thấp.

Vấn đề về lốp xe

Trượt bánh, đặc biệt là ở dòng xe SUV hoặc xe tải 15 ghế ngồi, có thể dẫn đến tình trạng lật xe. Lốp nổ hoặc xẹp khiến tài xế khó kiểm soát xe, nên việc kiểm tra lốp định kỳ là quan trọng để đảm bảo an toàn.

Thói quen khiều xe

Theo thống kê, có hơn 70% tai nạn lật xe xảy ra do thói quen của tài xế tại thời điểm tai nạn. Thói quen như nghe nhạc, sử dụng điện thoại khi lái xe gây mất tập trung, làm tăng rủi ro tai nạn.

Mẹo giúp phòng tránh ô tô bị lật hiệu quả

Việc xe ô tô lật có thể dẫn đến nhiều nguy hiểm và do nhiều nguyên nhân khác nhau. Ngoài vấn đề bất ngờ, để phòng tránh tình trạng này người lái cần phải có kinh nghiệm. Dưới đây là một số mẹo được chia sẻ từ các chuyên gia bạn có thể tham khảo và học hỏi:

Lựa chọn dòng xe phù hợp

Tránh chọn những dòng xe như SUV, xe tải hay xe bán tải với trọng tâm cao. Bởi chúng có khả năng bị lật cao gấp ba lần so với các loại xe khác khi chạy ở tốc độ cao, trên đường dốc nghiêng hoặc trong điều kiện thời tiết xấu. Ưu tiên lựa chọn xe có trọng tâm thấp, chiều ngang rộng và hệ thống điện tử ổn định.

Hệ thống ổn định điện tử (ESC) có thể giúp phát hiện và kiểm soát tình trạng mất kiểm soát lái. Tuy nhiên không nên hoàn toàn phụ thuộc vào nó do không thay thế được kỹ năng lái xe.

Hiểu rõ thông số quan trọng của xe

Tìm hiểu về trọng lượng cho phép được khuyến nghị bởi nhà sản xuất. Vận chuyển hàng quá trọng lượng cho phép có thể làm giảm độ ổn định của xe, gây mất kiểm soát và khó kiểm soát. Nắm bắt thông tin về hệ thống phanh để có khả năng xử lý tốt trong tình huống mất lái, trượt bánh hoặc bó cứng phanh, những tình trạng này có thể dẫn đến lật xe. Điều này giúp tối ưu hóa an toàn và giảm thiểu rủi ro.

Giữ thói quan lái xe an toàn

Bên cạnh việc hiểu rõ các hệ thống can thiết, người lái xe vẫn nên duy trì các thói quen lái xe an toàn. Điều này giúp người lái duy trì tình trạng tập trung và phản ứng nhanh chóng trước các tình huống khẩu trừ. Dưới đây là một số điều cần lưu ý giúp bạn hạn chế tới đa tình trạng ô tô bị lật, giúp bạn an toàn hơn khi tham gia giao thông.

• Không sử dụng rượu bia khi lái xe: Hơn 50% tai nạn giao thông xảy ra là do người lái phương tiện sử dụng rượu bia.
• Chú ý tốc độ: Khả năng xe bị trưột bánh và dẫn đến xe ô tô bị lật cao là do lái xe với vận tốc hơn 80km/giờ.
• Luôn thắt dây an toàn khi lên xe: Nhiều trường hợp tử vong khi bị lật xe là do không thắt dây an toàn.
• Đi đường dốc và chạy các khúc cua cẩn thận.
• Xe luôn được cập nhật các quy định an toàn: Đây là một biện pháp hiệu quả để phòng ngừa tai nạn lật xe. Người lái xe phải đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn về hệ thống điện tử ổn định được khuyến nghị.
• Kiểm tra lốp xe: Nên kiểm tra lốp ô tô định kỳ để đảm bảo chúng luôn ở trạng thái tốt nhất và giảm thiểu khả năng bị lật xe khi di chuyển.
• Duy trì tinh thần tập trung khi lái xe: Người lái cần duy trì tinh thần tập trung để đảm bảo an toàn và phản ứng nhanh chóng trước các tình huống bất ngờ.

Phản ứng nhanh

Phản ứng nhanh trong các tình huống bất ngờ là quan trọng, ngay cả khi có kinh nghiệm lái xe và sự chuẩn bị cẩn thận. Tuy nhiên, người lái cũng cần duy trì sự điềm tĩnh và hạn chế thực hiện các thao tác như giật phanh quá mạnh hoặc đổi hướng lái quá đột ngột mà không cần thiết.

Những động tác này có thể dẫn đến trượt bánh và kết quả là xe ô tô có thể bị lật. Thay vào đó, người lái nên phản ứng nhanh với tình hình xung quanh và thực hiện các động tác một cách bình tĩnh, tuân thủ kinh nghiệm lái xe để giảm thiểu thiệt hại.