Thắt dây an toàn khi đi ô tô là hành động nhằm mục đích giúp giảm thiểu chấn thương nếu không may xảy ra sự cố giao thông. Tại Việt Nam trước đây, hành động thắt dây an toàn chỉ bắt buộc đối với người lái và người ngồi ghế phụ phía trước, mà không đề cập đến người ngồi các ghế phía sau xe. Cụ thể, Luật Giao thông đường bộ năm 2008, quy định xe ô tô có trang bị dây an toàn thì người lái xe và người ngồi hàng ghế phía trước trong xe ô tô phải thắt dây an toàn (Khoản 2 Điều 9).

Tuy nhiên, năm 2014, Việt Nam chính thức tham gia Công ước quốc tế 1968 về Giao thông đường bộ. Khác với Luật Giao thông đường bộ năm 2008, Công ước quốc tế này có quy định người điều khiển và hành khách trên phương tiện cơ giới có ghế ngồi trang bị dây an toàn thì bắt buộc phải thắt dây an toàn, trừ trường hợp ngoại lệ theo pháp luật nội địa. Với quy định này thì người điều khiển, hành khách ngồi trên xe bao gồm cả người ngồi ở hàng phía trước và người ngồi ở hàng ghế phía sau nếu tại vị trí ghế ngồi trang bị dây an toàn thì bắt buộc phải thắt dây an toàn.

Chính vì vậy, đến tháng 4.2016, Quốc hội chính thức ban hành Luật Điều ước quốc tế (Luật số 108/2016/QH13) có hiệu lực thi hành từ 1.7.2016. Trong đó có quy định trường hợp văn bản quy phạm pháp luật và điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên có quy định khác nhau về cùng một vấn đề thì áp dụng quy định của điều ước quốc tế đó, trừ Hiến pháp. Đồng nghĩa, quy định về việc thắt dây an toàn khi ngồi trên xe ô tô sẽ áp dụng theo quy định tại Công ước quốc tế 1968 về Giao thông đường bộ.

Mức phạt cụ thể với lỗi không thắt dây an toàn

Song song với quy định từ luật, Nghị định số 46/2016/NĐ-CP được ban hành cũng lần đầu nêu rõ về thời gian và mức phạt cụ thể với lỗi không thắt dây an toàn khi xe đang chạy với người điều khiển, người ngồi trên xe ô tô (bao gồm cả người ngồi ở hàng ghế phía trước và người ngồi ở hàng ghế phía sau) nếu tại vị trí ghế ngồi có trang bị dây an toàn. Theo đó, lỗi này chính thức áp dụng xử phạt từ ngày 1.1.2018, mức phạt từ 100.000 – 200.000 đồng.

Tuy nhiên, đến năm 2019, tại Nghị định 100/2019/NĐ-CP thay thế cho Nghị định 46/2016/NĐ-CP được Chính phủ ban hành (có hiệu lực đến thời điểm hiện tại), mức phạt với lỗi không thắt dây an toàn được nâng lên. Cụ thể, phạt tiền từ 800.000 – 1.000.000 đồng đối với người điều khiển xe ô tô thực hiện hành vi không thắt dây an toàn khi điều khiển xe chạy trên đường; chở người trên xe ô tô không thắt dây an toàn (tại vị trí có trang bị dây an toàn).

Riêng với người được chở trên ô tô, bị phạt tiền từ 300.000 – 500.000 đồng nếu không thắt dây an toàn (tại vị trí có trang bị dây an toàn) khi xe đang chạỵ

Đáng chú ý, với lỗi không thắt dây an toàn, tài xế vi phạm sẽ không bị áp dụng hình phạt tước quyền sử dụng giấy phép lái xe.