Mưa lất phất rơi trên con đường làng, nơi những hàng xoài xanh mướt đong đưa trong gió. Ngôi nhà nhỏ cuối xóm, mái ngói rêu phong, vẫn sáng ánh đèn dù trời đã nhá nhem. Trong căn bếp đơn sơ, bà Hiền ngồi lặng lẽ bên mâm cơm, đôi mắt đượm buồn nhìn ra khoảng sân trống. Đã ba năm rồi, Nam – đứa con trai duy nhất của bà – không còn bước qua cánh cổng này. Tiếng cười của anh, giọng nói ấm áp ngày xưa, giờ chỉ còn là những ký ức mơ hồ, như cơn gió thoảng qua rồi tan biến.

Bà Hiền đặt đôi đũa xuống, thở dài. Hôm nay là ngày giỗ ông, nhưng Nam không về. Cô con dâu, Lan, cũng không. Họ đã rời đi, mang theo cả sự giận dỗi và những lời trách móc mà đến giờ bà vẫn không thể quên. “Mẹ không giúp được con, thì con tự lo. Mẹ đừng tìm con nữa,” Nam đã nói thế, giọng lạnh tanh, trước khi xách vali theo Lan về nhà ngoại. Bà Hiền không trách con. Nhưng lòng bà đau, như bị ai xát muối.

Ba năm trước, Nam và Lan quyết định mua một căn nhà nhỏ ở thành phố. Nam, một kỹ sư trẻ đầy tham vọng, muốn có một tổ ấm riêng để vợ chồng bắt đầu cuộc sống mới. Nhưng giá nhà quá cao, lương tháng của anh chỉ đủ trang trải sinh hoạt. Lan, với tính cách mạnh mẽ, luôn động viên: “Anh ơi, mình cố gắng, rồi sẽ có nhà thôi.” Nam gật đầu, nhưng trong lòng anh, áp lực ngày càng đè nặng.

Một ngày, Nam về quê, ngồi đối diện mẹ trong căn bếp quen thuộc. Anh ngập ngừng: “Mẹ, con muốn mua nhà. Mẹ… có giúp được con chút nào không?” Bà Hiền nhìn con trai, ánh mắt trĩu xuống. Bà chỉ là một người phụ nữ góa bụa, sống bằng vài sào ruộng và tiền bán xoài từ vườn nhà. “Mẹ không có nhiều tiền, Nam ạ. Hay con chờ thêm chút nữa, mẹ sẽ cố…” bà nói, giọng nhỏ nhẹ.

Nam cười nhạt, sự thất vọng hiện rõ trên gương mặt. “Chờ? Con chờ được, nhưng Lan thì không. Mẹ không giúp được, thì thôi.” Anh đứng dậy, bỏ lại mâm cơm còn nguyên. Bà Hiền gọi với theo, nhưng Nam đã bước ra sân, bóng lưng khuất dần dưới tán xoài. Đó là lần cuối cùng bà thấy con trai.

Từ hôm ấy, Nam cắt đứt liên lạc. Điện thoại không nghe, tin nhắn không trả lời. Lan, dù vẫn giữ chút lễ phép, cũng dần xa cách. Bà Hiền nghe người làng kể, Nam và Lan đã mua được nhà, một căn hộ nhỏ ở ngoại ô thành phố. Bà mừng cho con, nhưng lòng lại nhói lên khi nghĩ đến ánh mắt thất vọng của Nam ngày ấy. Bà tự hỏi, liệu mình đã làm gì sai?

Thời gian trôi, bà Hiền vẫn sống lặng lẽ trong ngôi nhà cũ. Mỗi sáng, bà ra vườn, tỉ mỉ chăm từng cây xoài, như thể chúng là những đứa con còn lại của mình. Nhưng ít ai biết, bà đang âm thầm làm một việc mà không ai hay: bà mang sổ đỏ căn nhà – tài sản duy nhất của mình – đi cầm cố. Một người quen giới thiệu bà với ông Thành, một doanh nhân địa phương, hứa sẽ cho bà mượn tiền với lãi suất thấp. “Bà cứ yên tâm, tôi sẽ giúp bà có tiền cho thằng Nam mua nhà,” ông ta nói, giọng ngọt như đường.

Bà Hiền tin. Bà nghĩ, chỉ cần Nam có được căn nhà mơ ước, có lẽ anh sẽ tha thứ cho mẹ. Bà ký giấy, giao sổ đỏ, nhận về một khoản tiền lớn. Nhưng chỉ vài tháng sau, bà phát hiện ra sự thật đau lòng: ông Thành đã biến mất, mang theo sổ đỏ và số tiền bà gửi lại để “giữ an toàn”. Bà Hiền suy sụp. Căn nhà, kỷ vật mà chồng bà để lại, giờ đã không còn. Nhưng bà không dám nói với Nam. Bà sợ anh sẽ càng khinh thường mẹ, càng xa cách hơn.

Bà bắt đầu làm việc nhiều hơn, bán xoài, nhận may vá cho hàng xóm, cố gom từng đồng để chuộc lại sổ đỏ. Nhưng sức khỏe bà yếu dần. Những cơn ho kéo dài, những đêm mất ngủ, và nỗi nhớ con trai khiến bà ngày càng tiều tụy.

Một buổi chiều mưa, Nam bất ngờ nhận được điện thoại từ chú Tư, người hàng xóm cũ của mẹ. “Nam, về ngay đi. Mẹ cháu… mẹ cháu không qua khỏi rồi.” Nam đứng lặng, điện thoại tuột khỏi tay. Anh không tin nổi. Mẹ anh, người phụ nữ mạnh mẽ từng một mình nuôi anh khôn lớn, đã ra đi. Không một lời từ biệt.

Nam vội vã về quê, lòng nặng trĩu. Căn nhà cũ giờ đây lạnh lẽo, không còn ánh đèn bếp quen thuộc. Trên bàn thờ, di ảnh mẹ nhìn anh, ánh mắt dịu dàng mà đầy uẩn khúc. Chú Tư, giọng nghẹn ngào, kể lại mọi chuyện. “Mẹ cháu vì muốn giúp cháu mua nhà, đã cầm sổ đỏ. Nhưng bà bị lừa, mất hết. Bà không dám nói với cháu, sợ cháu buồn. Những ngày cuối, bà chỉ nhắc đến cháu, bảo rằng bà chỉ mong cháu hạnh phúc.”

Nam quỵ xuống trước bàn thờ. Anh nhớ lại những lời cay nghiệt mình từng nói với mẹ, nhớ ánh mắt bà khi anh bỏ đi. Anh đã trách mẹ không giúp được mình, nhưng không hề biết bà đã hy sinh tất cả, chỉ để anh có được điều anh muốn. Nước mắt anh rơi, hòa vào mưa ngoài sân, nơi cây xoài vẫn đứng lặng, như chứng nhân cho những nỗi đau không nói thành lời.

Lan, đứng bên cạnh, nắm tay chồng. Cô cũng khóc, nhưng không phải vì mẹ chồng, mà vì nhận ra mình đã vô tình góp phần đẩy Nam xa mẹ. “Anh, em xin lỗi… Em không biết mẹ đã làm những điều đó,” cô thì thầm. Nam không26 lặng, không đáp. Anh chỉ ôm cô chặt hơn, như muốn giữ lại chút hơi ấm của mẹ mà anh đã đánh mất.

Sau tang lễ, Nam ở lại căn nhà cũ vài ngày. Anh lục lọi những kỷ vật của mẹ, tìm thấy một chiếc hộp gỗ nhỏ trong ngăn kéo. Bên trong là một tập giấy tờ, những bản sao của sổ đỏ, hóa đơn vay tiền, và một lá thư viết tay. Bà Hiền viết: “Nam, mẹ không biết con có đọc được những dòng này không. Mẹ chỉ muốn con biết, mẹ luôn muốn con hạnh phúc. Căn nhà này là của bố con, mẹ muốn giữ nó cho con, nhưng mẹ đã sai. Mẹ xin lỗi. Hãy sống thật tốt, con nhé.”

Nam đọc thư, tay run rẩy. Anh nhận ra, mẹ không chỉ hy sinh căn nhà, mà còn hy sinh cả niềm tự hào để anh không phải lo lắng. Nhưng anh đã không còn cơ hội để nói lời xin lỗi, hay để ôm mẹ một lần nữa.

Nam và Lan quyết định ở lại căn nhà cũ, dù sổ đỏ đã mất. Họ sửa sang lại ngôi nhà, biến nó thành một nơi lưu giữ ký ức về mẹ. Nam trồng thêm một cây xoài mới bên cạnh cây cũ, như một lời hứa sẽ không bao giờ quên những gì mẹ đã làm. Mỗi buổi chiều, anh ra đứng dưới bóng cây, nhìn những cành lá đong đưa, và thầm thì: “Mẹ, con xin lỗi. Con sẽ sống tốt, như mẹ mong muốn.”

Nhưng câu chuyện chưa dừng lại. Một ngày, khi Nam đang dọn dẹp căn gác nhỏ, anh tìm thấy một phong bì cũ kỹ, dán kín. Bên trong là một tờ giấy ghi chú, nét chữ run run của mẹ: “Nam, nếu con tìm thấy cái này, hãy đến gặp chú Tư. Mẹ đã nhờ chú giữ một thứ cho con.” Nam vội chạy đến nhà chú Tư, tim đập thình thịch. Chú Tư mỉm cười, đưa anh một chiếc hộp sắt. Bên trong là một khoản tiền – không lớn, nhưng đủ để anh hiểu rằng mẹ đã cố gắng đến phút cuối, gom từng đồng từ việc bán xoài, may vá, để lại cho anh một cơ hội mới.

Nam ôm chiếc hộp, nước mắt lăn dài. Anh không dùng số tiền ấy để mua nhà mới. Thay vào đó, anh mở một quỹ học bổng mang tên mẹ, giúp những đứa trẻ nghèo trong làng có cơ hội học hành. Dưới bóng cây xoài, Nam tìm thấy sự bình yên. Anh biết, mẹ không chỉ để lại một căn nhà, mà còn để lại một trái tim đầy yêu thương, mãi mãi che chở cho anh.