Năm nay Hạ Lam ba mươi hai tuổi. Cô đã lấy chồng được năm năm, chừng ấy thời gian đủ để nhiều người phụ nữ trong xóm đã có hai đứa con và một mái nhà yên ổn. Nhưng với Lam, trong căn nhà ba tầng nằm sâu trong con hẻm quận Tân Bình, đêm nào cũng chỉ có tiếng quạt trần quay đều, lạnh lùng như cái nhìn của chồng cô — Phong.

Phong là kiểu đàn ông được việc, có địa vị, có chữ nghĩa, đi đâu cũng chỉn chu từ chiếc khuy măng sét đến từng sợi tóc chải ngược. Khi yêu, Phong chiều Lam, một kiểu chiều chuộng lịch thiệp như thể cô là một đối tác, một bản hợp đồng cần ký duyệt hơn là người phụ nữ của đời mình.

Lam không có gì để trách, cũng không đủ lý do để rời bỏ. Ngoại trừ… việc cả hai vẫn chưa có con.

“Chắc tại em yếu, hay là anh đi khám thử?” — Lam từng ngập ngừng hỏi.

Phong im lặng, rồi bảo: “Không cần. Anh khỏe.”

Từ đó, anh chẳng còn gần gũi Lam nữa. Nụ hôn mỗi sáng thành cái gật đầu. Tay anh không còn đặt lên lưng cô mỗi tối, mà chuyển sang ôm chiếc gối ôm dài gần như một ranh giới.

Đêm đó, mưa như trút.

Sấm nổ ầm ầm làm điện cúp bất ngờ. Hạ Lam lần mò lên tầng ba, nơi chị chồng cô – chị Phương – ngủ tạm khi về thăm nhà. Hai chị em nằm trên chiếc nệm mỏng, dưới ánh sáng leo lét của chiếc đèn sạc.

“Lam nè…” – giọng chị Phương bỗng trầm xuống – “Chị hỏi thiệt, em sống có ổn không?”

Lam im lặng. Chị Phương tiếp lời:
“Phong nó… không phải không thương em. Chỉ là… từ hồi cấp ba đến giờ, trong lòng nó vẫn có một người. Là con trai.”

Lam quay sang, không hiểu câu nói ấy là đùa hay thật.

“Chị nói gì vậy?”

“Chị từng đọc được tin nhắn trong điện thoại Phong. Có lần, chị thấy nó giữ tấm ảnh hai đứa đi cắm trại, người kia ôm vai nó, mắt long lanh. Phong chưa bao giờ nói với má, cũng không dám nói với ai. Nó lấy em… là vì má ép.”

Lam cứng người. Gió ngoài trời rít từng hồi như kéo cả mái tôn bay lên. Trong đầu cô, một chuỗi những mảnh ghép xưa cũ bắt đầu ráp lại — những buổi tối Phong ra ban công nghe điện thoại rất lâu, những lần anh về quê không báo, và cả cái cách anh nhìn cô mỗi khi cô đề cập chuyện con cái — không phải khinh thường, cũng chẳng ghét bỏ, mà là… ái ngại.

Sáng hôm sau, Lam dậy sớm, nấu bữa sáng như thường lệ. Phong vẫn im lặng, vẫn sơ mi trắng, cà vạt đen. Anh liếc nhìn dĩa trứng ốp la và bát cháo Lam nấu rồi quay đi, không ăn.

Lam nhìn theo, chợt thấy người đàn ông mà mình từng yêu tha thiết giờ chỉ là một cái bóng bước đi thẳng, không ngoái lại.

Cô không hỏi gì thêm. Không nhắc chuyện đêm qua, cũng không giận dỗi. Chỉ âm thầm rút lui khỏi những cố gắng níu giữ một cuộc hôn nhân mà mình vốn là người đứng sai vai diễn ngay từ đầu.

Một tháng sau, Lam chuyển về sống cùng mẹ. Cô nộp đơn ly hôn, không lấy gì ngoài vài bộ đồ. Phong ký nhanh, mắt không nhìn vào cô.

Tin hai người ly hôn khiến mẹ chồng Lam giận dữ. Bà gọi Lam lên, răn dạy đủ điều, rằng cô không biết cố gắng, không biết giữ hạnh phúc. Lam im lặng. Không ai kể cho bà nghe sự thật mà chính Phong cũng không dám nói.

Ba tháng sau, Lam nhận được một bưu thiếp từ một địa chỉ lạ ở châu Âu. Mặt sau tấm ảnh là dòng chữ nghiêng nghiêng:
“Anh xin lỗi vì đã không dám sống thật. Cảm ơn em đã cho anh bình yên trong những năm qua.”

Không ký tên. Nhưng Lam biết đó là ai.

Một năm sau, Lam mở một tiệm làm bánh nhỏ gần trường đại học. Khách quen hay hỏi: “Chị có định lập gia đình lại không?”

Lam chỉ cười, ánh mắt xa xăm. Trong căn bếp ngập mùi bơ và vani, cô thấy lòng mình nhẹ tênh.

Một buổi chiều, khi đang lau tủ kính, có một cậu bé độ tuổi mười tám bước vào, lễ phép chào cô rồi chìa ra một tờ giấy:
“Chị Lam phải không ạ? Có người nhờ em mang cái này đến cho chị.”

Lam mở ra. Là kết quả khám của Phong — “Tinh trùng không di động – vô sinh tuyệt đối.”

Bên dưới, là nét chữ của chị Phương:
“Chị xin lỗi vì không nói sớm. Phong không phải gay, chỉ là nó mang mặc cảm, không muốn ai thương hại. Còn em, em quá tốt. Nhưng tụi chị đã giữ em lại quá lâu.”

Lam gập tờ giấy lại, gió từ cửa tiệm thổi qua làm bay vài sợi tóc. Cô không khóc. Chỉ thở hắt ra — như thể cuối cùng đã đặt xuống được một viên đá câm lặng đè lên tim suốt mấy năm.

Trong tấm kính loáng nước của tủ bánh, cô thấy mình — không phải một người đàn bà bị chối bỏ, mà là một người phụ nữ đang bước đi khỏi một vai diễn chưa từng dành cho mình.