Mưa lất phất rơi, ánh trăng mờ nhạt xuyên qua màn sương, chiếu lên sân khấu ngoài trời nơi đám cưới của tôi vừa diễn ra. Tôi, Lan, 28 tuổi, đứng cạnh chồng mới cưới – Phong, mỉm cười rạng rỡ trước hàng trăm ánh mắt chúc phúc. Nhưng trong lòng, tôi cảm nhận được một khoảng trống mơ hồ, như thể có điều gì đó đang chờ đợi để lộ ra. Đám cưới vừa kết thúc, mẹ tôi, với đôi tay run run, trao cho tôi một chiếc hộp đỏ thắm trên sân khấu. Bên trong là mười cây vàng, món quà bà dành dụm cả đời để lo cho tương lai con gái. Đám đông vỗ tay, nhưng ánh mắt mẹ chồng tôi, bà Hương, lại lóe lên một tia kỳ lạ.

Khi tiệc tan, trong phòng tân hôn, bà Hương kéo tôi và Phong ra một góc. Giọng bà nhẹ nhàng nhưng sắc: “Lan, mười cây vàng mẹ con đưa, để mẹ giữ cho. Nhà mình còn nhiều việc cần chi tiêu, con mới về làm dâu, chưa quen quản lý. Mẹ giữ, sau này sẽ lo cho hai đứa.” Tôi ngẩn người, chưa kịp đáp thì Phong đã nắm tay tôi, cười: “Mẹ nói đúng, Lan. Đưa mẹ giữ đi, mẹ sẽ tính toán chu đáo.” Tôi nhìn anh, tim khẽ nhói. Nhưng vì không muốn làm mất lòng mẹ chồng ngay ngày cưới, tôi gật đầu, trao chiếc hộp đỏ cho bà, kèm cả số tiền lễ đen mà khách mừng.

Những ngày sau đám cưới, tôi cố hòa nhập vào gia đình chồng. Phong, một kỹ sư xây dựng, dịu dàng nhưng có phần nhu nhược trước mẹ. Bà Hương, dù bề ngoài thân thiện, luôn khiến tôi cảm giác như đang bị quan sát. Tôi không nhắc đến mười cây vàng, dù lòng không khỏi băn khoăn. Số vàng ấy là mồ hôi nước mắt của mẹ tôi, người phụ nữ tần tảo cả đời nuôi tôi khôn lớn. Nhưng tôi tự nhủ, đã là vợ chồng, tôi nên tin tưởng Phong và gia đình anh.

Ngày thứ năm sau cưới, tôi đang lau dọn phòng khách thì bà Hương gọi tôi ra sân. Bà đứng đó, tay cầm chiếc hộp đỏ quen thuộc, bên cạnh là một phong bì dày. Phong đứng sau, ánh mắt anh đầy lo lắng. “Lan,” bà nói, giọng trầm, “mẹ trả lại con mười cây vàng này, và cả tiền lễ đen. Mẹ không giữ được.” Tôi sững sờ, chưa kịp hiểu thì bà đưa thêm một tập giấy tờ. “Đây là giấy tờ căn nhà ở ngoại ô. Mẹ tặng hai đứa, coi như quà cưới.”

Tôi cầm lấy, tay run run. Một căn nhà? Tôi nhìn Phong, anh chỉ gật nhẹ, như thể đã biết trước. “Mẹ, sao mẹ lại…” Tôi lắp bắp, không biết nên vui hay nghi ngờ. Bà Hương mỉm cười, nhưng ánh mắt bà đầy cảm xúc: “Con cứ nhận đi. Mẹ có lý do của mẹ.” Rồi bà quay vào nhà, để lại tôi và Phong đứng lặng dưới ánh trăng.

Đêm đó, tôi không ngủ được. Căn nhà ở ngoại ô, mười cây vàng, và cả số tiền lễ đen được trả lại – tất cả quá bất ngờ. Tôi hỏi Phong, nhưng anh chỉ nói: “Mẹ muốn tốt cho chúng ta. Em đừng nghĩ nhiều.” Nhưng tôi không thể ngừng suy nghĩ. Tại sao mẹ chồng lại thay đổi nhanh chóng như vậy? Lòng tốt này, liệu có ẩn chứa điều gì?

Sáng hôm sau, tôi quyết định tìm hiểu. Tôi gọi cho mẹ tôi, kể lại mọi chuyện. Mẹ tôi, vốn nhạy bén, trầm ngâm: “Lan, con cẩn thận. Mẹ chồng con không phải người đơn giản. Có khi bà ấy đang thử con, hoặc có chuyện gì đó.” Lời mẹ khiến tôi rùng mình. Tôi bắt đầu quan sát bà Hương kỹ hơn. Bà vẫn chu đáo, nấu ăn cho cả nhà, chăm sóc vườn hoa, nhưng tôi nhận ra bà hay đứng lặng lẽ ở góc sân, nhìn xa xăm, như đang che giấu một bí mật.

Tôi quyết định kiểm tra căn nhà ở ngoại ô. Cuối tuần, tôi và Phong lái xe đến đó. Căn nhà nhỏ, nằm bên một con sông, xung quanh là cây xanh um tùm. Nó không quá sang trọng, nhưng ấm áp, đúng kiểu nơi tôi từng mơ ước. Nhưng khi bước vào, tôi phát hiện một chi tiết kỳ lạ: trên bàn phòng khách, có một bức ảnh cũ, chụp một cô gái trẻ, giống bà Hương thời trẻ, đứng cạnh một người đàn ông lạ mặt. Bên dưới ảnh, một dòng chữ viết tay: “Hương và Tùng, 1985.”

Tôi hỏi Phong: “Bố anh đâu? Sao anh chưa bao giờ nhắc đến?” Phong lặng đi, ánh mắt anh dao động. “Bố mất lâu rồi, khi anh còn nhỏ. Mẹ không thích nhắc đến.” Nhưng giọng anh run run, như thể đang giấu điều gì. Tôi không gặng hỏi thêm, nhưng trong lòng, tôi biết câu chuyện này chưa dừng lại.

Vài ngày sau, khi đang dọn dẹp phòng bà Hương, tôi vô tình tìm thấy một chiếc hộp gỗ cũ dưới gầm giường. Tò mò, tôi mở ra, và tim tôi như ngừng đập. Bên trong là một tập thư, nét chữ đã phai, cùng vài tấm ảnh của bà Hương và người đàn ông trong bức ảnh ở căn nhà ngoại ô. Một lá thư, viết bằng mực đỏ, khiến tôi lạnh sống lưng: “Hương, nếu em không trả nợ, anh sẽ không để em yên. Hãy nhớ lời hứa.” Thư không ký tên, nhưng ngày tháng ghi là năm 1990, khi bà Hương còn trẻ.

Tôi run rẩy, đặt hộp về chỗ cũ. Nợ? Lời hứa? Tôi bắt đầu nghi ngờ. Liệu mười cây vàng, tiền lễ đen, và căn nhà có liên quan đến bí mật này? Tôi quyết định hỏi thẳng bà Hương. Tối đó, khi Phong đi công tác, tôi gõ cửa phòng bà. “Mẹ, con cần mẹ giải thích. Căn nhà, số vàng, và… người đàn ông trong ảnh là ai?”

Bà Hương nhìn tôi, ánh mắt bà thoáng hoảng loạn, rồi dịu lại. Bà thở dài, ngồi xuống, bắt đầu kể. Hóa ra, người đàn ông trong ảnh là Tùng, tình đầu của bà. Họ yêu nhau say đắm, nhưng Tùng dính vào một vụ làm ăn phi pháp, vay nợ nặng lãi. Để cứu Tùng, bà Hương đã dùng tiền tiết kiệm của gia đình, nhưng Tùng vẫn bị bắt, và bà, mang tiếng là vợ của một kẻ lừa đảo, bị gia đình chồng ruồng bỏ. Bà một mình nuôi Phong khôn lớn, mang theo món nợ chưa trả hết.

“Mười cây vàng của con,” bà nói, giọng nghẹn ngào, “mẹ định dùng để trả nợ cũ. Nhưng khi cầm nó, mẹ nhận ra mẹ không thể làm vậy. Đó là mồ hôi nước mắt của mẹ con. Còn căn nhà… là nơi mẹ và Tùng từng mơ ước. Mẹ mua lại nó cách đây vài năm, để giữ chút ký ức. Giờ mẹ muốn tặng hai đứa, để con và Phong có một khởi đầu mới, không vướng bận quá khứ của mẹ.”

Tôi sững sờ, nước mắt lăn dài. Hóa ra, sự hào phóng của bà Hương không phải để thử tôi, mà là một cách để bà chuộc lại lỗi lầm của mình. “Nhưng mẹ ơi,” tôi hỏi, “món nợ đó giờ thế nào?” Bà mỉm cười buồn: “Mẹ đã trả xong, bằng tiền mẹ dành dụm. Con đừng lo.”

Đêm đó, tôi nằm bên Phong, kể lại mọi chuyện. Anh ôm tôi, thì thầm: “Anh xin lỗi, Lan. Anh biết mẹ khổ tâm, nhưng anh không dám nói. Anh chỉ muốn em hạnh phúc.” Tôi siết chặt tay anh, lòng nhẹ nhõm. Nhưng bất ngờ lớn nhất đến vào sáng hôm sau, khi một người đàn ông lớn tuổi, tóc bạc, tìm đến nhà. Ông tự giới thiệu là Tùng, người yêu cũ của bà Hương.

Tôi sốc, nhìn bà Hương. Bà đứng lặng, mắt đỏ hoe. Tùng kể rằng ông vừa ra tù, đã tìm bà khắp nơi để xin lỗi. Ông đưa bà một phong bì dày: “Hương, đây là số tiền tôi nợ cô năm xưa, cộng cả lãi. Tôi không mong cô tha thứ, nhưng tôi muốn trả lại những gì tôi đã lấy.” Tôi nhìn vào phong bì – không chỉ tiền, mà còn một bức thư, trong đó Tùng viết: “Hương, cô xứng đáng với hạnh phúc. Hãy để tôi gánh lấy quá khứ.”

Bà Hương khóc, ôm lấy Tùng, nhưng rồi đẩy ông ra: “Tùng, tôi đã có gia đình. Cảm ơn anh, nhưng hãy để quá khứ ngủ yên.” Ông gật đầu, rời đi, để lại không khí nặng nề nhưng cũng đầy giải thoát.

Dưới ánh trăng, tôi và Phong đứng trước căn nhà ngoại ô, nay đã là tổ ấm của chúng tôi. Mười cây vàng, số tiền lễ đen, và cả căn nhà, hóa ra không chỉ là vật chất, mà là minh chứng cho tình yêu và sự hy sinh thầm lặng. Bà Hương, người mẹ chồng tôi từng nghi ngờ, đã dạy tôi rằng, đôi khi, những món quà lớn nhất đến từ những vết thương sâu sắc nhất. Và tôi, dưới ánh trăng, thầm hứa sẽ trân trọng món quà ấy, bằng cả trái tim mình.