Buổi sáng mùa đông, ngõ nhỏ Hà Nội lạnh như cắt da. Ánh nắng đầu ngày rơi vãi xuống mái hiên cũ, lọt qua khe cửa gỗ sơn đã phai màu, chiếu lên chiếc giường nơi người phụ nữ trẻ nằm thiêm thiếp. Không khí trong phòng đặc quánh mùi khói than và mùi thuốc lá quấn sẵn, khiến bất cứ ai bước vào cũng cảm thấy ngột ngạt.

Người phụ nữ ấy — tên là Vy — vừa sinh con trai đầu lòng chưa đầy ba ngày. Trên gương mặt nhợt nhạt, nỗi mệt mỏi chưa kịp tan đã bị lớp không khí tù đọng đè nén thêm.

Người đàn bà đang loay hoay chụm than, đầu quấn khăn nâu, dáng người nhỏ thó nhưng lời nói như roi quất vào không gian ẩm thấp:
— Đẻ xong là phải kiêng! Than sưởi ấm, không tắm gội, không ra gió. Tao đẻ ba đứa đều vậy, giờ vẫn khỏe như trâu.

Đó là bà Tám, mẹ chồng Vy, từ quê lên Hà Nội đúng ngày con dâu lên bàn đẻ. Chưa kịp nghỉ ngơi, bà đã tay bưng nách xách, tự tay chăm bẵm cháu nội và “chỉnh đốn” con dâu theo đúng khuôn phép quê nhà.

Thế nhưng, căn nhà này còn có một người khác, cũng là mẹ, nhưng khác bà Tám ở tất cả mọi điểm.

Buổi trưa hôm ấy, khi bà Tám đang lúi húi chụm thêm bếp than, cánh cửa nhà bỗng bật mở. Bà Huệ — mẹ ruột Vy — bước vào, dáng người thẳng thớm, áo dạ màu be gọn gàng, mắt kẻ nhẹ nhưng ánh nhìn sắc như dao.

Không nói không rằng, bà Huệ mở cửa sổ, lật tung rèm lên, không khí ùa vào mang theo hương lá mùi già ngoài phố.

— Mẹ làm cái gì vậy? Đốt than trong phòng kín thế này cháu ngạt thở chết à?

Bà Tám ngẩng lên, ánh mắt tối sầm lại như cục than đá giữa trời đông:
— Chị biết cái gì mà nói? Ở quê tôi, đẻ xong mà không sưởi than là cảm lạnh, chết non từ lâu rồi!

— Thời nào rồi mà còn lối chăm con dâu như trong sách cổ? Con tôi đẻ, nó là người, không phải củ khoai để nướng trên than! — Giọng bà Huệ sắc như kim loại va chạm.

Căn phòng nhỏ lập tức căng như dây đàn. Vy nằm giữa hai luồng không khí ấy, mệt mỏi nhắm nghiền mắt, hai hàng nước mắt chảy ngược vào trong.

Bà Tám đập mạnh tay xuống bàn, bát thuốc bắc rung lên lách cách:
— Nhà này là nhà chồng nó! Tôi là mẹ chồng, tôi lo cho cháu tôi, chị không có quyền can thiệp!

Bà Huệ cười nhạt:
— Đúng, đây là nhà chồng nó. Nhưng con tôi là con tôi, tôi không để nó chết ngạt trong cái lối chăm bẵm ngu muội ấy đâu!

Không khí đặc quánh suốt cả buổi chiều. Đến tối, khi người chồng — tên là Nam — đi làm về, thấy mẹ và mẹ vợ mắt long sòng sọc, anh chỉ biết thở dài, lảng tránh lên tầng.

Đêm xuống, Vy sốt nhẹ. Bà Tám lôi khăn ra trùm kín đầu con dâu, bắt uống thuốc nam. Bà Huệ thì lặng lẽ gọi điện cho bác sĩ tư vấn, kê thuốc hạ sốt.

Hai người phụ nữ, hai thế giới, hai tình yêu thương, mà Vy là chiến trường nằm giữa.

Sáng ngày thứ ba, điều không ai ngờ tới đã xảy ra.

Bà Tám dậy từ sớm, thu dọn đồ đạc vào một chiếc vali cũ. Bà không ồn ào như mọi hôm, chỉ lặng lẽ, dứt khoát.

Trước khi đi, bà đứng giữa phòng khách, nhìn thẳng vào bà Huệ, giọng nghèn nghẹn nhưng rắn rỏi:

— Tôi biết tôi quê mùa. Nhưng tôi làm mẹ chồng, tôi thương cháu tôi bằng cách của tôi. Chị thương con chị bằng cách của chị.

— Nhưng tôi không chịu nổi cảnh hai bà già đứng đây tranh nhau đúng sai để mặc đứa trẻ bơ vơ giữa chiến trường tình yêu.

Rồi, bất ngờ đến không ai kịp trở tay, bà Tám cúi xuống, tháo đôi hoa tai vàng đeo trên tai mình — đôi hoa tai gia truyền, bà chưa từng tháo ra suốt ba mươi năm qua — đặt lên bàn:

— Đây là của gia đình chồng nó. Tôi để lại cho cháu tôi. Còn tôi… tôi về.

Nói rồi bà xách vali, bước thẳng ra cửa. Không một lời tiễn biệt, không một cái ngoái đầu.

Cánh cửa đóng sầm lại, để lại trong nhà một khoảng lặng đau đớn.

Vy khóc. Không phải vì đau vết mổ, mà vì khoảng trống vừa bị bỏ lại trong tim cô.

Bà Huệ lặng người, đôi mắt sắc lạnh ban sáng giờ đã nhòe đi. Bà chậm rãi cầm đôi hoa tai trên tay, nặng trĩu như một món nợ ân tình.

Hai ngày sau, bà Huệ bắt xe về quê tìm bà Tám. Ngôi nhà nhỏ cuối làng, cánh cổng tre lặng lẽ khép hờ.

Bà Tám đang ngồi nhặt rau, dáng người còng xuống như già thêm mười tuổi.

Bà Huệ bước vào, không kiêu ngạo, không lạnh lùng như thường lệ. Chỉ nhẹ nhàng, ngồi xuống đối diện:

— Tôi xin lỗi. Chúng ta đều thương con, nhưng cách thương không giống nhau. Lần này, tôi sai.

Bà Tám ngẩng lên, mắt đỏ hoe.

Bà Huệ đặt đôi hoa tai lên bàn:

— Cái này, bà giữ lại đi. Mai mốt lên Hà Nội chơi với cháu, bà đem theo cũng chưa muộn.

Lần đầu tiên trong đời, hai người đàn bà vốn đối lập như nước với lửa, cùng cười với nhau dưới mái hiên cũ kỹ.

Tối hôm đó, bà Tám nhắn tin cho Nam:

“Mai mẹ lên, nhưng không đốt than nữa. Chỉ ôm cháu ngủ thôi.”

Nam đọc tin nhắn, lòng nhẹ đi như gió lùa qua dãy phố cổ.

Ba tháng sau, vào ngày đầy tháng cháu nội, trong bữa tiệc nhỏ ấm cúng, Vy thấy mẹ chồng và mẹ ruột cùng ngồi xếp bánh kem, nói cười vui vẻ như chưa từng có một trận chiến.

Vy lặng lẽ quay đi, giấu đi nụ cười ướt nước mắt.

Trong đời, hóa ra cũng có những cuộc chiến không cần thắng thua, chỉ cần tình yêu đủ lớn để bỏ qua những khác biệt.