Chiều muộn, ánh nắng vàng nhạt len lỏi qua khung cửa sổ nhỏ trên gác mái, chiếu lên lớp bụi mịn bám đầy những món đồ cũ kỹ. Tôi – Lan, vừa cùng chồng là Nam chuyển về sống cùng bố chồng sau trận ốm nặng của ông. Bố chồng tôi, ông Tùng, từng là lính trinh sát trong kháng chiến chống Mỹ. Ông ít nói, đặc biệt về những năm tháng chiến tranh. Mỗi lần tôi tò mò hỏi, ông chỉ cười nhẹ, đôi mắt trầm ngâm: “Chuyện xưa rồi, để nó ngủ yên đi con.”

Hôm ấy, tôi lên gác mái dọn dẹp để bố có chỗ nghỉ ngơi thoải mái hơn. Căn gác nhỏ chất đầy kỷ vật: những chiếc ba lô sờn bạc, vài cuốn sách cũ, và một chiếc hộp gỗ nhỏ nằm lặng lẽ trong góc. Khi tôi nhấc nó lên, chiếc hộp trơn tuột khỏi tay, rơi đánh “cạch” xuống sàn. Nắp hộp bật tung, để lộ một xấp thư ngả vàng, vài tấm ảnh đen trắng, và… một khẩu súng ngắn gỉ sét, được bọc kỹ trong tấm vải lính cũ. Tim tôi đập thình thịch. Tôi chưa bao giờ nghĩ bố lại giữ một thứ nguy hiểm như vậy.

Tôi nhặt xấp thư lên, tò mò mở bức thư trên cùng. Mực đã phai, nhưng nét chữ vẫn rõ ràng, đề ngày 15/3/1972. Người gửi ký tên là Hạnh – một cái tên xa lạ. Lá thư viết:

“Anh ơi, em không trách anh, nhưng nó không đáng chết như vậy. Nếu anh còn sống, làm ơn đừng quay lại đây nữa.”

Tôi sững sờ. “Nó” là ai? Và tại sao người phụ nữ này lại không muốn bố quay lại? Tôi nhìn sang tấm ảnh đen trắng rơi bên cạnh. Trong ảnh, bố còn trẻ, đứng cạnh một người phụ nữ mảnh mai, dáng vẻ dịu dàng. Phía sau ảnh có dòng chữ viết tay: “Tùng và Hạnh, 1970.”

Tôi nghe tiếng bước chân chậm rãi của bố trên cầu thang. Hoảng hốt, tôi vội nhét mọi thứ trở lại hộp, nhưng bố đã đứng đó, đôi mắt ông nhìn thẳng vào chiếc hộp gỗ. Ông không nói gì, chỉ lặng lẽ ngồi xuống, tay run run cầm lấy xấp thư.

“Con thấy rồi à?” – giọng ông trầm, pha chút mệt mỏi.

“Dạ… Con xin lỗi, con không cố ý…” – tôi lí nhí, cảm giác như vừa chạm vào một góc ký ức mà ông đã cố chôn vùi.

Ông thở dài, ánh mắt xa xăm: “Hạnh… là người yêu cũ của bố. Cô ấy từng là liên lạc viên trong đội trinh sát của bố. Bọn bố gặp nhau năm 1969, giữa rừng Trường Sơn. Hạnh nhỏ nhắn, nhưng gan lì lắm. Có lần cô ấy bị thương khi dẫn đường cho đội bố, vậy mà vẫn cắn răng không kêu một tiếng.”

Tôi ngồi xuống bên ông, không dám hỏi thêm, chỉ lặng lẽ lắng nghe. Ông tiếp tục:

“Năm 1972, đội bố nhận nhiệm vụ phục kích một toán lính Mỹ. Nhưng có một tên nội gián trong làng, báo tin cho địch. Đội bố bị rơi vào ổ phục kích ngược, mất gần hết đồng đội. Bố may mắn sống sót, nhưng Hạnh… cô ấy bị bắt. Để cứu bố, Hạnh khai ra một người vô tội – một cậu thanh niên trong làng – để đánh lạc hướng địch. Cậu ấy bị bọn Mỹ xử bắn ngay trước mặt Hạnh. Khi bố quay lại tìm cô ấy, Hạnh đã không còn là Hạnh của ngày xưa nữa. Cô ấy sống trong dằn vặt, tự trách mình. Lá thư này… là lời cuối cùng cô ấy gửi cho bố.”

Giọng ông nghẹn lại. Tôi nhìn khẩu súng gỉ sét trong hộp, chợt hiểu tại sao bố luôn tránh nhắc đến quá khứ. Đó không chỉ là những năm tháng khốc liệt của chiến tranh, mà còn là những vết thương lòng không bao giờ lành.

“Bố giữ khẩu súng này không phải để nhớ chiến tranh, mà để nhắc nhở mình về cái giá của sự sống sót. Bố sống, nhưng Hạnh và bao người khác đã không thể…” – ông nói, đôi mắt đỏ hoe.

Tôi nắm lấy tay bố, cảm nhận những chai sần của một người lính già. “Bố ơi, bố đã làm tất cả những gì có thể rồi. Giờ bố phải sống thật khỏe, để Hạnh và những người khác yên lòng.”

Ông gật đầu, nở một nụ cười hiền. Lần đầu tiên, tôi thấy bố khóc.

Căn gác nhỏ trở lại yên tĩnh. Chiếc hộp gỗ được đặt lại chỗ cũ, nhưng tôi biết, nó không còn là một bí mật nữa. Nó là một phần ký ức của bố, của thế hệ đã hy sinh cả tuổi trẻ để đất nước được bình yên.