Bầu trời xám xịt, mưa lất phất rơi trên mái ngói cũ kỹ của căn nhà lá xiêu vẹo. Hôm nay là ngày giỗ ông nội, cả làng xôn xao chuẩn bị mâm cỗ, tiếng cười nói rộn ràng từ những ngôi nhà khang trang vọng ra. Nhưng trong góc nhỏ của xóm nghèo, nhà bác Cả lại lặng lẽ đến lạ.
Bác Cả, người anh cả của dòng họ, từng là niềm tự hào của gia đình khi còn trẻ với sức vóc làm ruộng không ai sánh bằng. Nhưng năm tháng trôi qua, bệnh tật và nghèo khó đã bào mòn tất cả. Giờ đây, bác sống cùng cô con gái út tên Hạnh, đứa trẻ 15 tuổi gầy gò nhưng đôi mắt sáng ngời nghị lực. Nhà bác chẳng có gì ngoài vài ba con gà còi cọc và một mảnh vườn cằn.
Ngày giỗ, cả họ quây quần ở nhà thờ tổ, mâm cỗ đầy ắp thịt gà, xôi nếp, bánh chưng. Mọi người rôm rả hỏi nhau: “Nhà bác Cả năm nay góp gì?” Nhưng chẳng ai thấy bóng dáng bác. Có người thở dài, có kẻ cười khẩy: “Chắc lại trốn, nghèo thế thì góp nổi gì!” Chỉ mình Hạnh lặng lẽ đứng nép ở góc sân, đôi tay siết chặt cái bọc nilon nhỏ.
Trong căn bếp tối om, bác Cả ngồi bên bếp lửa, tay run run mở gói mì tôm cuối cùng trong nhà. Bác nhìn Hạnh, giọng nghẹn ngào: “Con ơi, nhà mình nghèo, chẳng có gì dâng lên ông nội. Bác chỉ nấu gói mì này, hai cha con ăn cho ấm bụng, rồi ra thắp hương xin ông tha thứ.” Hạnh gật đầu, nhưng mắt cô bé đỏ hoe. Cô biết cha mình đã nhịn ăn mấy ngày để dành gói mì này cho ngày giỗ.
Nồi nước sôi, mùi mì tôm rẻ tiền lan tỏa trong căn bếp lạnh lẽo. Bác Cả cẩn thận chia đôi, một nửa cho Hạnh, nửa còn lại bác để dành, nói rằng “để tối ăn tiếp”. Nhưng Hạnh biết, cha cô sẽ chẳng ăn đâu. Cô bé lặng lẽ nhìn cha, lòng đau như cắt.
Bỗng có tiếng gõ cửa. Ông Hai, trưởng họ, bước vào, khuôn mặt nghiêm nghị nhưng ánh mắt đầy thương cảm. Ông nhìn gói mì tôm trên bàn, rồi nhìn bác Cả, giọng trầm: “Sao bác không ra giỗ? Cả họ đang đợi.” Bác Cả cúi đầu, xấu hổ: “Tôi… tôi chẳng có gì góp, chỉ có gói mì này…”
Ông Hai thở dài, rồi đặt tay lên vai bác: “Bác Cả, ông nội chẳng cần mâm cao cỗ đầy. Ông chỉ muốn cả họ sum vầy. Bác không góp được tiền, nhưng bác là anh cả, là chỗ dựa tinh thần của cả dòng họ.Thiếu bác, giỗ chẳng trọn vẹn.” Ông quay sang Hạnh, mỉm cười: “Cháu gói mì này, mang ra nhà thờ đi. Ông nội sẽ vui lắm khi thấy lòng thành của cha con cháu.”
Hạnh ngỡ ngàng, rồi ôm chặt gói mì tôm đã nguội, chạy theo ông Hai. Khi cô bé đặt gói mì lên bàn thờ, cả họ lặng đi. Không ai cười cợt, không ai chê bai. Họ nhìn gói mì tôm đơn sơ ấy, rồi nhìn bác Cả đứng lặng lẽ phía sau, và chợt hiểu rằng, trong nghèo khó, lòng thành mới là thứ quý giá nhất.
Đêm đó, mưa vẫn rơi, nhưng căn nhà bác Cả ấm áp lạ thường. Hạnh nằm bên cha, thì thầm: “Con sẽ học thật giỏi, để sau này không ai trong họ mình phải ăn mì tôm ngày giỗ nữa.” Bác Cả ôm con, nước mắt lăn dài, nhưng trong lòng lại sáng lên một tia hy vọng.
