Trong con ngõ nhỏ ở quận Thanh Xuân, nơi mười mái nhà ống san sát, cuộc sống láng giềng trôi qua êm đềm như dòng nước lặng. Nhà chị Ngọc Vân, với ban công nhỏ xinh nhìn ra khoảng trời tí hon, là nơi chị thường đứng hóng gió, trò chuyện cùng bác Hòa – người hàng xóm sát vách. Bác Hòa và bác gái, dù đã nghỉ hưu, vẫn giữ thói quen chăm chỉ, biến sân thượng nhà mình thành một mảnh vườn xanh mướt. Những luống rau cải, giàn mướp, và khóm cà chín đỏ được xếp ngay ngắn trong các hộp nhựa, như một bức tranh thôn dã giữa lòng Hà Nội. Hàng rào gạch thấp, lợp lưới sắt, nối liền hai sân thượng, chẳng bao giờ là ranh giới thực sự. Chiều chiều, tiếng cười nói của hai nhà vang lên, hòa lẫn với tiếng chim sẻ ríu ran.
Chị Vân, vốn sinh ra và lớn lên ở thành phố, luôn ngưỡng mộ khu vườn ấy. Chị từng mơ, nếu có thời gian, chị cũng sẽ tự tay vun trồng một góc xanh như thế. Bác Hòa, người xởi lởi, thường mang sang tặng chị bó rau cải ngọt hay quả mướp thơm, kèm theo nụ cười hiền: “Rau nhà trồng, sạch lắm, ăn đi cho khỏe!” Chị Vân nhận lấy, lòng ấm áp, cảm giác tình láng giềng như ngọn gió mát lành, xua tan mệt mỏi của phố thị.
Nhưng rồi, đầu năm ấy, mọi thứ bắt đầu đổi khác. Bác Hòa tuyên bố sẽ tự ủ phân để bón cây, thay vì mua phân hóa học như trước. “Phân tự ủ mới an toàn, rau mới xanh non, ngọt lành,” bác nói, mắt sáng rực niềm tin. Chị Vân gật gù ủng hộ, nghĩ rằng sự chăm chỉ của bác thật đáng quý. Hai tháng sau, một mùi hôi khó tả bất chợt xộc lên sân thượng nhà chị. Ban đầu, chị tưởng chuột chết đâu đó, vội gọi chồng lên tìm. Họ lật từng góc, soi từng kẽ gạch, nhưng chẳng thấy gì. Chỉ đến khi nhìn sang bên kia hàng rào, thấy bác Hòa bịt khẩu trang kín mít, cặm cụi trộn thứ nước sền sệt từ thùng ủ phân, chị mới ngớ người. Mùi hôi ấy, hóa ra, là từ những cọng rau thừa, đầu cá, phế phẩm đủ loại được bác ủ kỹ lưỡng, chiết ra thứ “nước thần” bón cho cây.
Thời gian trôi, mùi hôi không chỉ dừng ở sân thượng. Nó len lỏi vào phòng ngủ, phòng khách, bám vào quần áo phơi ngoài ban công. Có hôm, chị Vân giật mình vì mùi cám lợn nồng nặc, dù trong ngõ chẳng ai nuôi gia súc. Hỏi ra mới biết, bác Hòa học thêm cách ủ phân mới: đun nóng phế phẩm cá với men vi sinh, tạo thứ phân bón “tối ưu” cho rau. Chị Vân ngậm ngùi, cố giữ ý tứ, chỉ dám góp ý nhẹ nhàng: “Bác ơi, hay mình quay lại dùng phân hóa học, đúng liều lượng, cho thoáng đãng hơn?” Bác Hòa cười xòa: “Chút mùi thôi, nhưng rau sạch, an toàn, ăn vào mới ngon!”
Chị Vân không nỡ nói thêm. Mỗi lần nhận bó rau bác mang sang, chị vừa cảm kích vừa áy náy. Tình láng giềng, như sợi dây mỏng manh, chị sợ một lời thẳng thắn sẽ làm đứt. Nhưng mùi hôi ngày càng nồng, như thử thách lòng kiên nhẫn của cả nhà. Chồng chị, anh Hùng, bắt đầu tính chuyện xây tường ngăn sân thượng, thay cho hàng rào lưới thoáng đãng. “Mình chịu thế này hoài sao nổi?” anh thở dài. Chị Vân gật đầu, nhưng trong lòng vẫn ngại. Tường ngăn không chỉ chắn mùi, mà có thể cả tình nghĩa bao năm.
Một buổi chiều, khi chị đang đứng trên sân thượng, nhìn mảnh vườn xanh mướt bên kia hàng rào, bác Hòa bất ngờ gọi chị. “Vân ơi, sang bác tí, có chuyện muốn nói!” Chị ngạc nhiên, bước qua cánh cổng nhỏ nối hai nhà, lòng thấp thỏm. Bác Hòa dẫn chị vào góc vườn, nơi đặt mấy thùng ủ phân. Chị vô thức nhăn mặt, nhưng cố giữ nụ cười. Bác chỉ vào một thùng gỗ cũ, phủ kín vải, giọng trầm xuống: “Vân, bác xin lỗi. Chắc nhà cháu khó chịu lắm, đúng không?”
Chị Vân chưa kịp đáp, bác Hòa mở nắp thùng. Bên trong, không phải phân ủ, mà là một đống chai lọ, hộp nhựa, và túi nilon – tất cả đều được rửa sạch, xếp gọn. “Bác không chỉ ủ phân,” bác nói, ánh mắt lấp lánh. “Mấy tháng nay, bác lén thu gom rác tái chế trong ngõ, phân loại, rồi mang ra điểm đổi rác lấy cây giống. Cái mùi hôi cháu ngửi, không phải từ phân ủ đâu. Bác cố ý để mọi người nghĩ thế, vì… bác ngại. Ai đời ông già lại đi nhặt rác, đúng không?”
Chị Vân sững sờ. Hóa ra, thứ “phân tự ủ” chỉ là cái cớ. Bác Hòa, với lòng yêu thiên nhiên, đã âm thầm làm việc lớn hơn: bảo vệ môi trường, giảm rác thải cho cả khu ngõ. Mùi hôi, phần lớn, đến từ việc bác xử lý rác hữu cơ trước khi mang đi đổi. “Bác định nói sớm, nhưng sợ mọi người cười. Giờ bác quyết định rồi, sẽ công khai, kêu gọi cả ngõ cùng làm. Cháu ủng hộ bác nhé?”
Chị Vân gật đầu, mắt cay cay. Tường ngăn, hóa ra, không cần xây nữa. Tình láng giềng, không những không đứt, mà còn bền chặt hơn, nhờ một bí mật bất ngờ và một tấm lòng đáng trân trọng. Từ hôm ấy, con ngõ nhỏ không chỉ xanh vì rau, mà còn xanh vì những thùng rác tái chế, và tiếng cười rộn ràng của cả xóm cùng chung một mục tiêu.