Các nhà sản xuất Trung Quốc đang chinh phục hàng triệu người dùng trên khắp thế giới bằng xe điện giá mềm. Nhưng họ lại đang vắng mặt trên thị trường khổng lồ là Mỹ.
Washington đã dựng rào để ngăn xe điện của Trung Quốc tiến vào thị trường. Cựu Tổng thống Donald Trump áp thuế 25% đối với ô tô nhập khẩu từ Trung Quốc. Tổng tống đương nhiệm Joe Biden cũng ủng hộ chính sách này và thậm chí còn đẩy mạnh hơn nữa.
Những động thái này khiến các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc gần như không thể cạnh tranh với xe điện sản xuất trên đất Mỹ hoặc nhập khẩu từ các quốc gia thân thiện với Mỹ.
Giá trị nhập khẩu xe điện hàng năm tại Mỹ (tỷ USD)
Nhưng sự phát triển của các nhà sản xuất Trung Quốc mạnh mẽ đến nỗi một số quan chức Mỹ cho rằng ngay cả những rào cản thương mại của nước này trong tương lai cũng không đủ để đẩy Trung Quốc ra khỏi thị trường Mỹ và bảo vệ các nhà sản xuất trong nước. Các quan chức cũng cho rằng các khoản trợ cấp khổng lồ mà Trung Quốc chi để thúc đẩy chuỗi cung ứng xe điện, cho phép họ bán sản phẩm với giá siêu thấp và cạnh tranh không lành mạnh.
Trung Quốc đang trên đà vượt Nhật Bản, trở thành nước xuất khẩu ô tô lớn nhất thế giới trong năm nay. Quốc gia này sản xuất khoảng 2/3 tổng số xe điện trên toàn cầu. Nhà sản xuất xe điện lớn nhất Trung Quốc BYD đã xuất xưởng 1,9 triệu xe vào năm 2022, nhiều hơn cả con số 1,4 triệu của Tesla.
CEO Michael Dunne của công ty tư vấn chuyên về ngành xe điện Trung Quốc ZoZo Go cho biết, ngành sản xuất ô tô điện của Trung Quốc như một Godizilla thời hiện đại, có thể hất văng bất kỳ thứ gì ngáng đường. Ông thống kê được xe điện Trung Quốc đã xuất hiện tại hơn 100 quốc gia. “Thị trường duy nhất mà Trung Quốc chưa khai phá được là Mỹ”, ông nói.
Mỹ nhập khẩu xe điện từ nhiều quốc gia trên thế giới. (tỷ USD)
Một số nhà lập pháp và nhà hoạch định chính sách Mỹ muốn giữ nguyên hiện trạng và đang kêu gọi chính quyền Tổng thống Biden xem xét mở rộng thuế quan đối với ô tô Trung Quốc. Họ cho biết nước Mỹ đã học được một bài học đắt giá sau sự trỗi dậy của Trung Quốc trong các ngành công nghiệp như pin mặt trời và thép. Một khi hàng nhập khẩu của Trung Quốc đã tràn ngập thị trường, việc kiểm soát sẽ trở nên khó khăn hơn nhiều.
Các nhà sản xuất ô tô Mỹ có thể phản ứng trái chiều với việc nâng mức thuế. Một mặt, họ muốn chính phủ Mỹ kìm hãm đà phát triển của ngành công nghiệp xe điện Trung Quốc tại Mỹ. Mặt khác, các nhà sản xuất lo ngại Trung Quốc có thể đáp trả bằng thuế quan của chính họ. Trong khi đó, Trung Quốc là thị trường lớn thứ hai đối với các nhà sản xuất ô tô Mỹ.
Vấn đề phức tạp ở chỗ Trung Quốc đã xây dựng được chuỗi cung ứng cho pin xe điện và các vật liệu dùng để sản xuất pin. Như vậy, các nhà sản xuất ô tô Mỹ sẽ phải dựa vào những nguồn cung cấp này, khi họ phải tăng cường sản xuất xe điện để đáp ứng mục tiêu giảm khí thải carbon của chính quyền Tổng thống Biden.
Thị phần trên thị trường pin xe điện toàn cầu, tính theo công ty.
Các nhà phân tích dự đoán các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc sẽ tích cực xuất khẩu hơn nữa, vì các công ty này đã xây dựng được năng lực sản xuất xe và pin khổng lồ. Phó chủ tịch Wendy Cutler của Viện Chính sách Xã hội châu Á cho biết Trung Quốc có khả năng sản xuất khoảng 10 triệu ô tô sau khi đáp ứng nhu cầu nội địa là 26 triệu ô tô mỗi năm. Liệu thế giới có thể tiêu thụ hết số ô tô đó hay không vẫn là một câu hỏi bỏ ngỏ.
