Tôi làm dâu nhà họ Trần từ khi mới hai mươi ba tuổi. Không một ngày được sống thảnh thơi. Chồng tôi là con trưởng, mẹ chồng góa bụa từ khi ông mất sớm, nên mọi trách nhiệm trong nhà đều đặt cả lên vai tôi. Tôi gồng mình gánh vác.

Hai mươi năm, tôi như cái bóng trong nhà. Là người thức sớm nhất, ngủ muộn nhất. Là người biết bà thích món gì, sợ lạnh chỗ nào, thuốc huyết áp bà uống liều bao nhiêu. Con tôi lớn lên trong vòng tay tôi, và cả trong sự dè chừng của bà nội – người luôn không vừa ý việc tôi sinh mỗi một đứa con trai.

Tôi từng nghĩ, nếu không có tình thương, thì ít ra cũng có chút tình nghĩa. Nhưng tôi sai.

Một buổi chiều đầu đông, bà bị đột quỵ. Tôi chính là người phát hiện ra đầu tiên. Tôi đã khóc như một đứa trẻ khi bác sĩ nói bà chỉ còn vài ngày. Chồng tôi thì trầm mặc. Anh ít khi nói chuyện với mẹ, nhưng vẫn luôn bên cạnh khi cần. Tôi bảo, “Chúng mình phải lo cho mẹ thật chu đáo. Bà sống cả đời vì nhà này rồi.”

Tối hôm đó, khi tôi xuống bếp nấu cháo cho bà, tôi vô tình nghe được tiếng bà thì thào trong phòng:
“Nhớ kỹ… nhà đất để lại cho con và em con. Vợ mày… không cần biết. Nó không có phần. Tao không muốn của cải nhà này rơi vào tay người ngoài. Còn thằng Bin, con nó thì để nó tự lo.”

Tôi chết đứng sau cánh cửa.

Tôi không biết mình đã đứng đó bao lâu. Cháo trên bếp trào ra lúc nào không hay. Tôi bước vào phòng như một cái xác không hồn. Bà đã nhắm mắt ngủ, còn chồng tôi thì cúi đầu, không nói một lời.

Tôi hỏi: “Mẹ vừa nói gì với anh?”

Anh giật mình, chối: “Không… mẹ yếu rồi, nói nhảm ấy mà…”

Tôi nhìn vào mắt anh, lần đầu tiên trong đời tôi thấy rõ – có một phần tôi chưa bao giờ được bước vào trong lòng anh. Đó là phần thuộc về “gia đình” mà tôi tưởng tôi đã thuộc về từ lâu lắm rồi.

Ngày mẹ mất, tôi là người mặc đồ tang, là người lo nhang khói. Nhưng trong bản di chúc, tôi và con tôi không có tên.

Mảnh đất tôi đã từng trồng rau, ngôi nhà tôi từng tự tay xây sửa từng viên gạch, tất cả… đều không thuộc về tôi.

Tôi không gào thét, không khóc lóc. Tôi chỉ lặng lẽ thu xếp lại đồ đạc của con, rồi dắt tay nó đi trong một buổi chiều ẩm ướt. Anh gọi với theo, “Em đi đâu?”

Tôi không quay đầu lại. Bởi nếu tôi nhìn anh thêm một giây nào nữa, tôi sẽ không thể dứt được.