Bộ Nội vụ đề xuất sau khi sắp xếp đơn vị hành chính, chủ tịch UBND cấp tỉnh sẽ chỉ định chủ tịch, phó chủ tịch và các ủy viên UBND xã, phường cho đến khi UBND khóa mới được bầu.

Đây là một trong những nội dung được đề xuất trong dự thảo nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính, gửi Bộ Tư pháp thẩm định.

Cụ thể, điều 12 của dự thảo nghị quyết nêu rõ, chủ tịch UBND cấp tỉnh chỉ định chủ tịch, phó chủ tịch và các ủy viên UBND xã, phường sau sắp xếp để thực hiện các nhiệm vụ theo quy định của luật tổ chức chính quyền địa phương cho đến khi UBND khóa mới được bầu ra.

Cán bộ, công chức, viên chức tại ĐVHC cấp tỉnh, cấp xã mới được bảo lưu tiền lương và phụ cấp chức vụ (nếu có) trong thời gian 6 tháng. Ảnh minh họa: Phạm Hải.

Cán bộ, công chức, viên chức tại ĐVHC cấp tỉnh, cấp xã mới được bảo lưu tiền lương và phụ cấp chức vụ (nếu có) trong thời gian 6 tháng. Ảnh minh họa: Phạm Hải.

Sắp xếp giảm dần nhân sự trong 5 năm

Về biên chế, dự thảo quy định, số cán bộ, công chức, viên chức của đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp tỉnh và xã mới sau sắp xếp không vượt quá số lượng người trước sắp xếp. Tuy nhiên, con số này sẽ phải giảm dần trong thời hạn 5 năm sau khi sắp xếp, tính theo ngày hiệu lực của nghị quyết này.

Đồng thời, số lượng cán bộ, công chức, viên chức cấp huyện cũng được bố trí xuống làm việc tại ĐVHC cấp xã mới.

Số lượng lãnh đạo, quản lý tại các cơ quan, tổ chức ở ĐVHC cấp xã mới thực hiện theo hướng dẫn của cơ quan có thẩm quyền.

Về chế độ, chính sách, các cán bộ, công chức, viên chức tại ĐVHC cấp tỉnh, cấp xã mới được bảo lưu tiền lương và phụ cấp chức vụ (nếu có) hiện hưởng trong thời gian 6 tháng. Sau thời hạn bảo lưu, chế độ, chính sách và phụ cấp chức vụ sẽ theo quy định của pháp luật.

Cùng với đề xuất về việc chỉ định các chức danh lãnh đạo của ĐVHC cấp xã, dự thảo cũng đề xuất một số nội dung liên quan tới hội đồng nhân dân (HĐND).

Cụ thể, đại biểu HĐND của các ĐVHC cũ được hợp thành HĐND của ĐVHC mới và tiếp tục hoạt động cho đến khi hết nhiệm kỳ.

Trường hợp sắp xếp ĐVHC cấp xã với phường không tổ chức HĐND (theo quy định tại nghị quyết của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị) thì phường mới sau sắp xếp tiếp tục không tổ chức HĐND.

Việc tổ chức HĐND phường nhiệm kỳ 2026 – 2031 thực hiện theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

Kỳ họp thứ nhất của HĐND ở ĐVHC cấp tỉnh mới do 1 triệu tập viên được Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ định, để triệu tập và chủ tọa cho đến khi HĐND bầu ra Chủ tịch HĐND của ĐVHC mới.

Tương tự UBND, thường trực HĐND cấp tỉnh sẽ chỉ định Chủ tịch HĐND xã, phường sau sắp xếp.

Tuyển chọn cán bộ xã: Cần sát hạch công tâm

Tranh luận về việc tuyển chọn công chức xã khi bỏ cấp huyện, nhiều người cho rằng nên có một kỳ sát hạch công tâm. Đồng thời, khi công việc của cán bộ cấp xã tăng lên, nhiều hơn, họ cần đạt trình độ tin học, ngoại ngữ nhất định.

Cũng có ý kiến cho rằng, không nên phân biệt bằng chính quy hay tại chức trong việc tuyển chọn cán bộ cấp xã.

Với đặc thù phải tiếp xúc trực tiếp với người dân, xử lý những vấn đề ở địa phương, nhiều cán bộ xã có kinh nghiệm sẽ giải quyết công việc trơn tru hơn cán bộ cấp huyện được luân chuyển xuống, bất kể bằng cấp là gì.

Chính vì thế, nên để thực tiễn công việc quyết định việc tuyển chọn ai, loại bỏ ai.

Ngoài ra, nhiều người đề xuất tăng lương cho các cán bộ xã, đảm bảo cuộc sống để cán bộ yên tâm làm việc chuyên môn, xây dựng tác phong làm việc chuyên nghiệp.

Theo chủ trương của Bộ Chính trị, dự kiến cả nước sẽ sáp nhập một số tỉnh để giảm 50% số tỉnh, sáp nhập giảm 60-70% trong tổng 10.035 đơn vị hành chính cấp xã, tức là còn khoảng 3.000 đơn vị hành chính cấp xã. Đồng thời, cả nước sẽ không còn 696 huyện như hiện nay.

Mô hình chính quyền địa phương hai cấp dự kiến gồm cấp tỉnh (thành phố trực thuộc Trung ương) và cấp cơ sở gồm xã, phường, đặc khu tại hải đảo.