Lẫy chuyển số trên vô lăng là trang bị ngày càng trở nên phổ biến, kể cả với các dòng xe phổ thông.

Lẫy chuyển số trên vô lăng là gì?

Lẫy chuyển số (paddle shifters) là hai công tắc điều khiển điện tử được bố trí ngay sau vô lăng, giúp người lái có thể lên và xuống số một cách dễ dàng, nhanh chóng, chính xác mà không mất đi sự an toàn khi điều khiển xe vì không cần rời tay khỏi vô lăng.

Đối với kiểu sang số truyền thống, người lái vẫn phải dùng một tay để thao tác với cần số. Do đó, khả năng điều khiển vô lăng trong những tình huống khẩn cấp và bất ngờ có thể bị ảnh hưởng.

Lẫy chuyển số nằm trên vô lăng. (Ảnh minh họa).

Cách hoạt động của các lẫy chuyển số cũng khá đơn giản. Chúng chỉ là những công tắc điện tử do người lái điều khiển, giúp gửi tín hiệu sang số về hộp điều khiển (ECU) của xe. Dựa vào đó, ECU sẽ gửi tín hiệu điều khiển hộp số lên hoặc xuống số đúng với yêu cầu từ người lái.

Lẫy chuyển số thường chỉ được sử dụng mặc định khi lái xe thiết lập các chế độ lái có thiên hướng thể thao trên xe như sport, sport+, manual…Khi muốn lên số, người lái sẽ nhấp vào lẫy (+) ở bên phải vô lăng và ngược lại, lẫy (-) bên trái vô lăng có tác dụng xuống số theo yêu cầu vận hành.

Nguyên lý hoạt động của lẫy chuyển số trên vô lăng

Với hai nút điều khiển tăng (+), giảm (-) số, lẫy chuyển số trên vô lăng là phương tiện gửi tín hiệu về hộp điều khiển (ECU) của xe. Tài xế thực hiện thao tác tăng, giảm số theo thực tế di chuyển trên lẫy chuyển số, ECU tiếp nhận và truyền tín hiệu đến hộp số để điều khiển xe theo đúng yêu cầu của người lái.

Đối với chế độ lái thể thao (sport, sport +), chế độ manual thì lẫy chuyển số được sử dụng mặc định, phát huy hiệu quả tối đa nhờ thao tác nhanh gọn, đơn giản.

Công dụng của lẫy chuyển số trên vô lăng

Dù không thể so sánh với các dòng xe thể thao hay siêu xe nhưng lẫy chuyển số trên vô lăng cũng góp phần giúp nâng cao đáng kể trải nghiệm điều khiển và sang số trên những mẫu xe phổ thông.

Tài xế chỉ cần nhấp (-) để về số và (+) để lên số với xe số tự động. Xe số sàn cũng sử dụng tương tự khi đổi số từ 1.500 đến 2.500 vòng/phút. Cụ thể tái xế có thể sử dụng lẫy chuyển số trên vô lăng trong từng trường hợp như sau:

– Đổ dốc: Dùng lẫy chuyển số khi đổ đèo để tận dụng khả năng phanh của động cơ, tránh tình trạng đĩa phanh nóng quá mức do rà liên tục. Lái xe nhấp vào lẫy (-) để trả số cho đến khi đạt tốc độ phù hợp. Nếu độ dốc giảm và muốn xe chạy nhanh hơn thì nhấp vào lẫy (+) để tăng số. Tùy theo độ dốc mà tài xế có thể điều chỉnh độ lẫy chuyển số trên vô lăng theo các số 1, 2 hoặc 3.

– Leo dốc: Về số ở cấp số thấp hơn để tăng cường lực kéo khi leo dốc, thao tác tương tự với việc vượt xe. Việc đổ dốc và leo dốc có thể áp dụng quy tắc “lên bằng số nào thì xuống bằng số đó”. Khi leo dốc, tài xế cần về số thấp hơn để tăng cường lực kéo, cũng tương tự như việc vượt xe.

Lưu ý chỉ nên dùng khi vượt trên xa lộ và đừng quên việc tuân thủ các quy định của pháp luật về việc vượt xe khác. Tương tự như khi đổ dốc, lái xe có thể dùng lẫy chuyển số để vượt khi đang ở số D.

– Vượt xe khác: Dùng lẫy (-) để trả số ngay trước khi muốn vượt một xe khác. Về số thấp hơn giúp tăng sức kéo và khả năng tăng tốc tức thời cho xe và giúp vượt dễ dàng hơn so với việc chỉ dùng chân ga để gia tăng tốc độ. Chỉ nên dùng khi vượt trên xa lộ, và đừng quên việc tuân thủ các quy định của pháp luật về việc vượt xe khác. Tương tự như khi đổ dốc, tài xế dùng lẫy chuyển số để vượt khi đang ở số D.

– Giảm tiêu hao nhiên liệu: Một khi đã sử dụng lẫy chuyển số thành thạo thì tài xế có thể tăng số nhanh hơn mức bình thường khi xe tự động chuyển số. Nếu thực hiện nhấp vào lẫy (+) ngay sau khi bạn nhấc chân khỏi bàn đạp ga sẽ giúp giảm tối đa sức cản do động cơ tạo ra, lúc này xe sẽ di chuyển dựa vào quán tính, nhiều mẫu xe hiện đại có chế độ tự ngắt nhiên liệu một khi xe đã ở đúng số và người lái không dùng chân ga.

– Đường trơn: Trong một số trường hợp, lái xe có thể không cần quá nhiều sức kéo khi vừa khởi hành để giúp kiểm soát tốt hơn, như trên bề mặt trơn trượt.

Lái xe có thể dùng lẫy (+) để vào ngay số 2 và nhấc chân ra khỏi bàn đạp phanh. Dùng lẫy (-) để về số và giảm tốc độ giúp kiểm soát xe tốt hơn khi dùng phanh, nhất là trong điều kiện đường trơn trượt.

– Mất phanh: Dùng lẫy chuyển số cũng có thể giúp lái xe trả số và giảm tốc độ xe trong trường hợp xe bị mất phanh. Tài xế chỉ cần đẩy cần số về hướng (+) để lên số và (-) để về số. Một lưu ý cực kỳ quan trọng đó là nhiều người hay đẩy cần số lên để giúp xe chạy nhanh hơn. Tuy nhiên, thực tế là nếu muốn xe chạy nhanh hơn thì tài xế nên đẩy cần số xuống.

– Khi off-road (vượt địa hình): Với nhược điểm phản ứng chậm của hộp số tự động trong những điều kiện địa hình phức tạp, xe có thể gặp phải những khó khăn nhất định. Tuy nhiên, nếu sử dụng lẫy chuyển số hợp lý thì việc này có thể được giải quyết.

Tuy nhiên, để thực hiện những thao tác này một cách mượt mà thì lại không dễ. Nếu không cẩn thận, lâu dài có thể khiến động cơ bị ảnh hưởng khá nặng, làm giảm hiệu suất. Vì vậy, tài xế nên tìm hiểu kỹ và luyện tập các thao tác một cách nhịp nhàng để phát huy tối đa những ưu điểm của trang bị này.