Luật BHXH mới sắp có hiệu lực từ 1/7 mang đến nhiều thay đổi về cách tính mức đóng. Người lao động cần biết rõ để không bị ảnh hưởng quyền lợi.

Từ ngày 1/7/2025, Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2024 chính thức có hiệu lực, mang theo nhiều thay đổi quan trọng trong chính sách an sinh, trong đó có quy định mới về cách tính mức đóng BHXH bắt buộc của người lao động và người sử dụng lao động.

Với mức lương phổ biến 15 triệu đồng/tháng, người lao động sẽ phải đóng bao nhiêu cho các quỹ bảo hiểm xã hội, y tế và thất nghiệp? Doanh nghiệp sẽ đóng bao nhiêu phần còn lại?

Tổng mức đóng BHXH bắt buộc là 32% lương hằng tháng

Theo Luật BHXH 2024, mức đóng BHXH bắt buộc hằng tháng được xác định là 32% trên tiền lương, trong đó:

Người lao động đóng 10,5%, gồm: 8% cho BHXH (hưu trí, tử tuất); 1,5% cho BHYT; 1% cho BHTN.

Người sử dụng lao động đóng 21,5%, gồm: 14% cho BHXH; 3% cho BHYT; 1% cho BHTN; 0,5% cho quỹ tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp; 3% cho chế độ ốm đau, thai sản.

Cụ thể, với mức lương 15 triệu đồng/tháng, số tiền đóng bảo hiểm như sau:

Người lao động đóng: 10,5% × 15 triệu = 1.575.000 đồng/tháng.

Doanh nghiệp đóng: 21,5% × 15 triệu = 3.225.000 đồng/tháng.

=> Tổng cộng: 4.800.000 đồng/tháng được đóng vào các quỹ bảo hiểm bắt buộc.

Trong đó, phần của người lao động sẽ được khấu trừ trực tiếp từ lương hàng tháng, còn phần của doanh nghiệp sẽ do đơn vị sử dụng lao động chi trả.

Mặc dù pháp luật quy định rõ mức lương làm căn cứ đóng BHXH phải dựa trên thu nhập thực tế, nhưng trên thực tế, nhiều doanh nghiệp vẫn khai báo ở mức lương tối thiểu vùng để giảm chi phí.

Việc đóng thấp hơn thu nhập thực tế giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí trong ngắn hạn, nhưng ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi lâu dài của người lao động, như: mức hưởng lương hưu, trợ cấp thai sản, ốm đau, tai nạn lao động, thất nghiệp…

Theo quy định, mức lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc không được thấp hơn lương tối thiểu vùng tại địa phương người lao động làm việc, và cũng không được vượt quá mức trần do pháp luật quy định.

Mức trần đóng bảo hiểm hiện hành được tính theo hệ số 20 lần mức lương cơ sở (hoặc mức tham chiếu), cụ thể:

BHXH và BHYT: tối đa 20 × 2,34 triệu = 46,8 triệu đồng/tháng.

BHTN: phụ thuộc theo từng vùng. Vùng I: 20 × 4,96 triệu = 99,2 triệu đồng/tháng; vùng IV: 20 × 3,25 triệu = 65 triệu đồng/tháng.

Với mức lương 15 triệu đồng, người lao động nằm hoàn toàn trong khung hợp lệ để đóng đầy đủ các loại bảo hiểm bắt buộc theo luật.

Theo Luật BHXH 2024, mức đóng BHXH bắt buộc hằng tháng được xác định là 32% trên tiền lương.

Điểm mới: Thay “mức lương cơ sở” bằng “mức tham chiếu”

Một thay đổi đáng chú ý trong Luật BHXH 2024 là việc chuyển từ khái niệm “mức lương cơ sở” sang “mức tham chiếu” để xác định mức đóng trần.

Trong giai đoạn chuyển tiếp, mức tham chiếu vẫn được xác định bằng lương cơ sở hiện hành (2,34 triệu đồng/tháng). Tuy nhiên, trong tương lai, Chính phủ sẽ điều chỉnh mức tham chiếu linh hoạt theo chỉ số giá tiêu dùng, tốc độ tăng trưởng kinh tế và khả năng chi trả của quỹ BHXH, giúp chính sách sát thực tế hơn.

Với nhiều người lao động, số tiền hơn 1,5 triệu đồng/tháng trích từ lương để đóng bảo hiểm không phải là con số nhỏ. Tuy nhiên, đây là khoản đầu tư an sinh dài hạn, mang lại nhiều quyền lợi thiết thực như:

Lương hưu sau khi nghỉ việc.
Trợ cấp thai sản cho lao động nữ.
Hỗ trợ khi ốm đau, tai nạn lao động.
Bảo hiểm thất nghiệp trong trường hợp mất việc.

Về phía doanh nghiệp, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ bảo hiểm cũng là giải pháp bảo vệ nguồn nhân lực, giảm thiểu rủi ro pháp lý và giữ chân lao động lâu dài.

Việc đóng đúng và đủ bảo hiểm không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là bảo đảm quyền lợi lâu dài cho người lao động, đồng thời thể hiện sự tuân thủ pháp luật và văn hóa doanh nghiệp có trách nhiệm xã hội.

Trong bối cảnh chính sách bảo hiểm đang tiếp tục cải cách theo hướng toàn diện và linh hoạt hơn, người lao động và doanh nghiệp cần chủ động cập nhật thông tin để điều chỉnh kịp thời và phù hợp.