Với truyền thống hiếu học lâu đời, thành tích này càng khẳng định vị thế của Nghệ An như một trong những địa phương dẫn đầu cả nước về giáo dục.

Theo công bố của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Nghệ An là tỉnh có điểm trung bình thi tốt nghiệp THPT năm 2025 cao nhất cả nước. Đặc biệt, đây cũng là địa phương dẫn đầu về điểm trung bình môn Ngữ văn, với mức trung bình đạt 8,0 điểm.

Từ lâu, Nghệ An vốn nổi tiếng là vùng đất địa linh nhân kiệt, hiếu học, có truyền thống văn chương, khoa bảng. Trong đó, nổi bật là các địa phương như Thanh Chương, Yên Thành, Đô Lương, Quỳnh Lưu và Diễn Châu.

Nghệ An có điểm thi tốt nghiệp THPT năm 2025 cao nhất cả nước. Ảnh: Fanpage Trường THPT Chuyên Phan Bội Châu (Nghệ An)

Theo Cổng thông tin điện tử của Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An, Thanh Chương là nơi quy tụ nhiều dòng họ nổi tiếng như họ Nguyễn Tài ở Thượng Thọ (Thanh Văn), họ Trần Sỹ ở xứ Phuống (Thanh Giang), họ Nguyễn Sỹ và Nguyễn Duy ở Kẻ Trằm (Thanh Lương), họ Tôn ở Võ Liệt…

Đặc biệt, nơi đây còn có Đình Võ Liệt – nơi thờ Thành hoàng Phan Đà, vị tướng của Lê Lợi – với hai dãy nhà bia gồm 6 tấm bia đá khắc ghi tên tuổi, quê quán của 455 vị khoa bảng, từ tú tài, cử nhân đến tiến sĩ của tổng Võ Liệt, trải dài từ triều Hậu Lê đến triều Nguyễn. Ngôi đình này được ví như “Văn Miếu” của Thanh Chương.

Yên Thành không chỉ nổi tiếng với những giống lúa quý mà còn là vùng đất hiếu học. Theo nhiều tài liệu, huyện Yên Thành (cũ) có 22 người đỗ đại khoa, trong đó có 4 trạng nguyên (trong tổng số 6 trạng nguyên của toàn tỉnh Nghệ An), 3 thám hoa, 3 hoàng giáp, 7 tiến sĩ và 4 phó bảng. Một trong những người con ưu tú của Yên Thành là chí sĩ yêu nước Phan Đăng Lưu – tên ông hiện được đặt cho một trường THPT tại địa phương là Trường THPT Phan Đăng Lưu.

Đô Lương cũng là vùng đất có truyền thống học giỏi, đỗ đạt cao, với nhiều nhân tài trong lĩnh vực văn chương và khoa bảng, thường được gọi là “Tứ lân, Tứ hổ”. Nơi đây nổi bật với các tên tuổi như GS.TS. Viện sĩ Nguyễn Cảnh Toàn, nhà nghiên cứu – phê bình mỹ thuật Thái Bá Vân, GS. Hoàng Hữu Yên, GS.TS. Nguyễn Sỹ Mão, GS.TS. Thái Bá Cầu, GS.TS. Hoàng Văn Hoàn, PGS.TS. Nguyễn Bá Chất, PGS.TS. Nguyễn Bá Minh, PGS.TS. Lê Viết Nghị, GS.TS.NGND Hoàng Xuân Lượng…

Tượng nhà chí sĩ yêu nước Phan Bội Châu tại Trường THPT Chuyên Phan Bội Châu (Nghệ An)

Quỳnh Lưu – vùng địa đầu xứ Nghệ, từ lâu đã nổi danh là mảnh đất hiếu học, trong đó tiêu biểu nhất là làng Quỳnh Đôi – quê hương của “bà chúa thơ Nôm” Hồ Xuân Hương. Theo thống kê của UBND xã Quỳnh Đôi, từ năm 1378 đến 1918, địa phương này có 734 người đậu tú tài và cử nhân, 4 phó bảng, 7 tiến sĩ, 2 hoàng giáp và 1 thám hoa. Từ sau năm 1945 đến nay, xã có thêm 55 tiến sĩ và 16 phó giáo sư.

Diễn Châu được biết đến với danh xưng “vùng đất phụ tử đồng khoa” – tức cha và con cùng đỗ cao trong một kỳ thi. Trong khoa thi Nhâm Thìn năm Quang Hưng thứ 15 (1592), danh nhân Ngô Trí Tri và con trai Ngô Trí Hòa cùng đỗ tiến sĩ. Sự kiện này đã được ghi nhận trong Kỷ lục Guinness Việt Nam là “Tôn vinh kỷ lục cha và con cùng đỗ tiến sĩ lần đầu tiên trong một khoa thi”.

Bên cạnh truyền thống hiếu học lan tỏa khắp các huyện, Nghệ An còn tự hào sở hữu Trường THPT Chuyên Phan Bội Châu – một trong những ngôi trường chuyên có chất lượng đào tạo top đầu cả nước. Theo thống kê của trường, tính từ năm học 2013 đến nay, trường đã đạt được nhiều thành tích xuất sắc trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi.

Cụ thể, đã có hơn 1.010 học sinh đạt giải trong các kỳ thi học sinh giỏi quốc gia; hàng chục em đại diện Việt Nam tham gia các kỳ thi học sinh giỏi khu vực và quốc tế. Tỷ lệ học sinh đỗ đại học của trường luôn nằm trong top đầu toàn quốc, với nhiều em đạt danh hiệu Thủ khoa, Á khoa tại các trường đại học danh tiếng.