Từ ngày mẹ chồng chuyển về ở chung, căn nhà nhỏ bắt đầu có mùi nước mắm nồng nặc.
Bà cụ quê miền biển, sống cả đời với cá khô, mắm nêm, mắm ruốc.
Bữa cơm chỉ cần chén nước mắm khắm là đủ.

Nhưng con dâu thì khác.

– “Trời ơi, sao mẹ ăn được cái thứ như nước đái chuột ấy? Khai um cả nhà!”

Mỗi lần ngửi thấy mùi, cô lại mở toang cửa, phun xịt nước hoa khắp nơi, không quên nhấn mạnh:

– “Nhà phố chứ không phải làng chài nghen!”

Bà cụ chỉ cười hiền, nép vào góc nhà, dần dần ăn uống lặng lẽ trong phòng riêng.

Cho đến một buổi sáng.

Con dâu dậy sớm chuẩn bị đồ ăn sáng cho con đi học.
Lạ thay, không còn mùi nước mắm như mọi ngày.
Thay vào đó là một mùi hôi tanh lạ lùng, nồng nặc bốc ra từ phòng mẹ chồng.

Cô nhăn mặt, gõ cửa gọi lớn:

– “Mẹ ơi, mẹ?”

Không ai trả lời.
Cô gọi thêm lần nữa, vẫn im lặng.
Linh cảm bất an, cô vội gọi chồng về.
Khi cả hai phá khóa bước vào thì…

Họ chết lặng.

Bà cụ nằm im trên giường, người đã lạnh từ lâu.
Bên cạnh là hũ nước mắm khắm đã vơi nửa và một tờ giấy gấp làm ba, để ngay đầu giường.

Giấy viết tay run rẩy:

“Xin lỗi vì mùi mẹ làm ảnh hưởng các con.
Đây là mắm mẹ chắt từ mẻ cuối của cha con ngày xưa làm, mẹ giữ đến giờ.
Cứ ngửi mùi là mẹ tưởng như ổng vẫn còn…
Mẹ biết con dâu không thích, nên từ hôm nay mẹ không ăn nữa…”

Chồng cô bật khóc.
Còn cô – chỉ biết ngồi thụp xuống sàn, tay run run cầm lấy chiếc hũ mắm –
…thứ mà cả đời bà cụ gìn giữ như kỷ vật của người chồng quá cố.

Đôi khi, cái gọi là “mùi khai” lại chính là thứ giúp một người mẹ goá bám víu vào ký ức cuối cùng còn sót lại.
Nhưng đến khi nó biến mất… thì người thương cũng chẳng còn.