Sáng sớm ở góc chợ nhỏ, một bà cụ lom khom nhặt từng chai nhựa, lon bia trong đống rác bừa bộn. Áo bà sờn cũ, đôi dép đã mòn gót. Người qua đường lướt nhanh, chẳng ai để tâm.

Ở phía bên kia đường, một chiếc xe Mercedes mới tinh dừng lại. Cửa mở, bước xuống là một thanh niên trẻ, tóc vuốt bóng, đồng hồ Rolex, giày da Ý. Là Khải – con trai duy nhất của ông chủ chuỗi bất động sản lớn nhất thành phố.

Khải bước tới gần bà cụ, rút trong túi ra một chiếc ví da hàng hiệu, nhét đầy tiền mặt và vài tờ đô-la. Cậu ta thản nhiên “đánh rơi” chiếc ví ngay trước mặt bà cụ rồi giả vờ đi nhanh.

Cậu núp sau một quầy hàng, tay cầm điện thoại quay lén, miệng cười khẩy:
“Để xem lòng trung thực của mấy người nghèo ra sao.”

Bà cụ nhìn thấy chiếc ví. Bà ngồi thụp xuống, nhặt lên. Tay bà run run khi mở ra. Ánh mắt lướt qua xấp tiền dày. Bà ngẩng đầu nhìn quanh, rồi chậm rãi đứng dậy, lê bước sang phía đối diện, nơi Khải vừa đi.

Bà hỏi từng người, rồi cuối cùng tới đúng chỗ Khải đang đứng, chưa kịp tắt máy quay.

“Chú ơi, chú có đánh rơi ví không?” – Bà cụ chìa ra.

Khải lúng túng. Cậu không ngờ bà cụ lại mang trả. Cậu cười gượng, định giơ tay cầm lấy.

Bà rụt lại. “Nhưng chú nên biết, thử lòng người không phải trò để mua vui.”

Khải khựng lại.

Bà nhìn thẳng vào mắt cậu, ánh mắt không giận, chỉ buồn:
“Tiền, tôi cũng cần. Nhưng lương tâm tôi không bán. Mà chú thì vừa bán chính mình chỉ để quay một đoạn video rẻ tiền.”

Khải câm lặng.

Người đi chợ bắt đầu dừng lại, vài người nhận ra Khải. Họ nhìn cậu không phải bằng ánh mắt ngưỡng mộ như mọi khi, mà bằng sự thất vọng. Khải bối rối, cảm giác nhục chưa từng có.

Cậu cúi đầu:
“Cháu xin lỗi bà. Cháu đã sai.”

Bà cụ chỉ gật đầu, không trách thêm, rồi quay đi, tiếp tục nhặt rác như chưa có gì xảy ra.

Chiều hôm đó, Khải đăng lên mạng không phải đoạn video thử lòng, mà là một dòng chữ đơn giản kèm hình chiếc ví:
“Có những người nghèo hơn mình rất nhiều, nhưng giàu hơn cả một đời mình chưa từng chạm tới: lòng tự trọng.”

Từ hôm đó, Khải thay đổi. Ít khoe khoang, ít đua đòi. Cậu bắt đầu đến các trung tâm từ thiện, tài trợ học bổng, và mỗi sáng thứ Bảy đều mang cơm cho những người nhặt rác gần khu chợ năm nào.

Và bà cụ – dù không biết – đã dạy cậu một bài học không trường lớp nào dạy được. Một bài học theo cậu suốt cả đời.