Cụ Nguyễn Thị Thìn, 78 tuổi, sống một mình ở căn nhà ba gian giữa làng Phú Trạch. Chồng mất từ lâu, ba người con đều lập gia đình và ra riêng. Cụ không sống cùng ai vì “quen ở một mình”. Cả xóm nể cụ vì sống hiền lành, sống tiết kiệm, lại có trong tay mảnh đất 300m² mặt đường vừa được quy hoạch thành đất ở đô thị – giá lên tới cả chục tỷ.

Ấy vậy mà sáng sớm đầu tháng, cả xóm sững sờ khi thấy cụ Thìn bán hết đất đai, gom tiền, xách va-li, lên thành phố “ở với cháu đích tôn” – tức cu Bi, con trai của người con trưởng.

Cụ bảo:
– “Già rồi, sống với cháu cho vui cửa vui nhà. Tiền bán đất chia đều cho con cái. Còn lại, gửi tiết kiệm phụ cháu ăn học.”

Người làng trầm trồ:
– “Cụ Thìn thật sáng suốt, biết lo xa…”

Một người hàng xóm – chị Hảo – đi công tác Hà Nội tình cờ ghé qua khu trọ gần chợ Long Biên thì bàng hoàng bắt gặp cụ Thìn… đang ngồi bán rau lẻ dưới lòng đường, mặc áo mưa rách, tay run run đếm từng cọng rau muống.

Chị Hảo chạy đến:

– “Trời đất! Cụ… cụ làm gì ở đây? Cháu cụ đâu?”

Cụ Thìn ngẩng lên, mắt đục ngầu nước, tay quệt vội dòng nước mũi:

– “Nó bảo tôi già rồi, ở nhà chật, phiền vợ chồng nó… bắt tôi ra thuê trọ. Được hai hôm, tiền tôi đưa nó biến mất. Không thuê nổi nhà, tôi ra đây…”

Chị Hảo chết lặng. Hỏi thêm, cụ mới kể: sau khi bán đất được gần 8,2 tỷ, cụ chia mỗi người con 2 tỷ, giữ lại hơn 2 tỷ cho bản thân và phòng thân tuổi già. Cụ tin tưởng đưa cả số tiền đó cho đứa cháu đích tôn – cu Bi, vì “cháu nó học ngân hàng, biết giữ tiền”.

Ai ngờ… hai tuần sau, cụ mới biết cháu lấy tiền đưa mẹ (tức con dâu cụ) mua biệt thự, còn lại đầu tư “tiền số”, lỗ sạch.

Khi cụ hỏi lại, cả nhà đổ lỗi ngược cụ là lẩm cẩm, đòi lại tiền vô lý, tự ý cho rồi còn tiếc. Rồi chúng đá cụ ra khỏi nhà.

Chị Hảo sau khi về làng, kể lại sự việc với cả xóm. Cả khu dân cư chấn động, xôn xao phẫn nộ.

Ông trưởng khu phố – từng là bạn cũ của chồng cụ Thìn – lặng lẽ tìm lại bản di chúc do cụ Thìn từng viết cách đây 5 năm, chưa hủy. Trong đó ghi rõ: Toàn bộ tài sản của cụ – kể cả sau khi bán – sẽ thuộc về một quỹ từ thiện nếu cụ mất trong điều kiện không nơi nương tựa.

Pháp luật vào cuộc.
Từ lời kể và chứng cứ cụ thể, cơ quan chức năng vào kiểm tra lại hồ sơ giao dịch. Họ phát hiện có dấu hiệu lừa đảo chiếm đoạt tài sản người già, ép buộc người không minh mẫn ký hủy di chúc cũ.

Cu Bi và mẹ bị khởi tố điều tra. Cụ Thìn được đưa về trung tâm dưỡng lão do thành phố bảo trợ – nơi cụ được chăm sóc, tôn trọng, và tham gia trồng rau, đọc sách cùng các cụ già khác.

Trong buổi phỏng vấn nhỏ với đài địa phương, cụ nói:

“Tôi mất nhà, mất tiền, nhưng giờ tôi hiểu: máu mủ không phải là thứ giữ người ta tử tế. Chỉ có lòng người.”

Chữ “hiếu” không nằm trong hộ khẩu, cũng không nằm trong ví. Nó nằm trong từng bữa ăn, từng chỗ ngủ, từng sự lựa chọn khi người thân không còn gì trong tay.