Làng quê ven sông, nơi những cánh đồng lúa trải dài bất tận, vẫn giữ nguyên vẻ yên bình như hai mươi năm trước. Ông Ba, tóc đã bạc, lưng còng, bước xuống từ chiếc xe đò cũ kỹ, đôi mắt mệt mỏi nhìn quanh. Hai mươi năm trước, ông bỏ lại vợ con, bỏ lại căn nhà tranh xiêu vẹo để theo người tình giàu có lên thành phố. Người đàn bà ấy hứa cho ông một cuộc đời sung túc, xa hoa, và ông, với lòng tham và sự yếu đuối, đã chọn rời xa tất cả.

Hôm ấy, làng xôn xao. Chị Hai, vợ ông, ôm đứa con gái mới ba tuổi, đứng lặng bên bờ ruộng, không một lời trách móc. Dân làng chửi ông bạc tình, nhưng ông chẳng ngoảnh đầu. Thành phố đón ông bằng ánh đèn rực rỡ, những bữa tiệc xa hoa, nhưng chẳng bao lâu, người tình bỏ ông vì một gã trẻ hơn, giàu hơn. Ông Ba lầm lũi sống qua ngày, làm đủ nghề để tồn tại, lòng day dứt nhưng chẳng dám trở về. Mãi đến nay, khi tuổi đã xế chiều, ông mới gom chút tiền, quyết định về làng chuộc lỗi.

Con đường đất dẫn vào làng vẫn thân quen, nhưng ngôi nhà tranh ngày xưa đã được thay bằng căn nhà ngói khang trang. Ông Ba run run gõ cửa, lòng thấp thỏm. Một người phụ nữ trung niên, dáng vẻ phúc hậu, mở cửa. Đó là con gái ông, giờ đã lớn, nhưng ánh mắt nó nhìn ông lạ lẫm, như nhìn một kẻ xa lạ. “Ông tìm ai?” cô hỏi, giọng lạnh lùng.

Ông Ba nghẹn ngào: “Tao… tao là Ba, cha mày đây. Mẹ mày đâu, con?” Cô gái sững người, rồi quay vào nhà, không đáp. Ông bước theo, lòng nặng trĩu. Trong gian chính, một bàn thờ nhỏ được dựng lên, khói hương nghi ngút. Trên bàn thờ, bên cạnh di ảnh của chị Hai, là một bức ảnh đen trắng… của chính ông. Ông Ba chết lặng, chân mềm nhũn, quỵ xuống.

“Ông… ông là ai?” cô gái run giọng, tay chỉ vào di ảnh. “Cha tôi chết hai mươi năm trước rồi! Mẹ tôi kể ông bị tai nạn ở thành phố, xác chẳng tìm thấy. Sao ông dám mạo danh?”

Ông Ba ôm mặt, nước mắt chảy dài. Hóa ra, chị Hai, để bảo vệ con gái khỏi nỗi đau bị cha bỏ rơi, đã dựng lên câu chuyện rằng ông đã chết. Bà một mình nuôi con khôn lớn, làm lụng vất vả, chẳng bao giờ oán trách. Dân làng, vì thương mẹ con bà, cũng giữ kín sự thật. Chị Hai mất cách đây ba năm, để lại cô con gái nay đã thành cô giáo làng, sống trong căn nhà do chính đôi tay mẹ dựng nên.

Ông Ba gục ngã trước bàn thờ, khóc nức nở. Người đàn ông trong di ảnh, chính là ông, nhưng cũng không phải ông. Đó là người cha mà con gái ông yêu thương, người cha “đã chết” trong câu chuyện của mẹ, chứ không phải gã đàn ông phản bội đang quỳ đây. Ông muốn chuộc lỗi, nhưng giờ đây, ngay cả cơ hội để nói lời xin lỗi cũng chẳng còn.

Cô con gái, sau phút bàng hoàng, lặng lẽ đỡ ông dậy. “Nếu ông đúng là cha tôi, thì cứ ở lại đây. Nhưng đừng mong tôi gọi ông là cha.” Ông Ba gật đầu, nước mắt lăn dài. Ông biết, cả đời này, ông sẽ sống để trả giá cho sai lầm năm xưa, trong căn nhà có bàn thờ mang chính hình ảnh mình.