Ngày con trai tôi dẫn nó về, tôi nhìn từ đầu đến chân:
Áo len dày nóng hầm, nói năng thì lơ lớ:

“Dạ, cháu xin phép dì, cháu thương ảnh nhiều lắm…”

Tôi cười nhạt, quay vào nhà, cấm không cho làm dâu chính thức.

“Tao không muốn dâu tao là cái thứ nói không sõi tiếng mẹ đẻ, nhìn như đi lạc từ bản nào về.”

Nhưng thằng con trai tôi cứng đầu, quyết cưới. Tôi đành chịu. Nhưng từ ngày đó, tôi khinh ra mặt.

Chén cơm nguội tôi đưa, việc nhà nặng tôi giao. Ai kêu tôi độc miệng tôi cũng mặc, tôi chỉ muốn dạy cho nó biết thân biết phận.

Một năm sau…

Tôi đột quỵ, nửa người bất động. Ai cũng bận, chỉ còn nó ở bên tôi ngày đêm, thay quần áo, đút cơm, xoa dầu…

Có lần tôi gắt:

“Mày không sợ lây à? Biến đi, tao không cần người ngoài chăm!”

Nó chỉ cười hiền:

“Không phải người ngoài đâu mẹ, con từng là người quen cũ… mà mẹ không nhớ thôi…”

Tôi cau mày.

Rồi một buổi chiều, tôi nằm mơ thấy quá khứ…

Hơn 20 năm trước, khi còn là cán bộ xã, tôi từng đuổi cổ một cô bé gái đứng khóc giữa cổng làng vì đi lạc. Cô bé mồ côi, từ vùng núi xuống tìm người thân, chỉ biết nói tiếng Việt lơ lớ. Tôi từng mắng:

“Cút đi, bản nào thì về bản đó. Ở đây không chứa cái loại lang thang!”

Tôi lạnh lùng đẩy cô bé ra, mặc kệ trời mưa tầm tã.

Giật mình tỉnh dậy, thấy nó ngồi cạnh.

Tôi hoảng hốt, lắp bắp:

“Cô… cô là ai?”

Nó rút trong túi ra một bức hình cũ, nhăn nhúm, đưa cho tôi:

“Năm đó mẹ đuổi con khỏi cổng làng.
Con đi lạc, sống lang bạt. Nhưng may trời thương, con được nhận nuôi, học hành, trưởng thành.
Rồi định mệnh đưa con quay lại làm dâu mẹ…
Con không phải gái dân tộc, mẹ ạ… mà là đứa bé năm xưa mẹ từng đẩy đi như con chó hoang.”

Tôi lặng người, hai tay run run nắm lấy tay nó

Tôi khóc như chưa từng khóc suốt đời mình. Không phải vì hối hận đã khinh con dâu… mà vì tôi đã gieo một cái nghiệp, và ông trời bắt tôi gánh đủ.

Nó vẫn nhẹ nhàng lau nước mắt cho tôi.

“Con không trách mẹ đâu. Nhờ mẹ, con mới học cách tha thứ.”

Tôi nhắm mắt… không phải vì mệt, mà vì không dám nhìn thêm cái lương tâm mục ruỗng của chính mình.