Ngay từ khi mang thai, tôi đã quen cảnh bị mẹ chồng “so đo từng đồng”. Mỗi lần đi siêu âm, bà đều lèm bèm:

“Tốn tiền vô ích, ngày xưa tao đẻ 4 đứa toàn nhìn bụng mà biết!”

Đến khi con trai tôi chào đời, tôi muốn làm lễ đầy tháng đàng hoàng, đặt mâm cúng tròn trịa, trang trọng cho con, thì bà gằn giọng:

“Cháu tao sinh thường, không mổ, không phải thầy bà gì phức tạp. Cúng mâm 500 ngàn là được rồi. Đừng có bày vẽ làm màu!”

Chồng tôi đứng giữa, né tránh:

“Thôi em chịu khó… mẹ cũng lớn tuổi rồi…”

Tôi cười nhẹ, không nói gì.

Nhưng đến ngày đầy tháng, khi khách khứa đông đủ, bà chồng vừa bước vào sân thì đứng sững như bị tạt gáo nước lạnh.

Trên mâm cúng bài trí trang trọng, đầy đủ 12 bà mụ – 1 bà chúa, đủ gà luộc, xôi gấc, chè trôi – tất cả không phải điều khiến bà sốc.

Mà ở chính giữa, trên tờ giấy sớ đỏ chót, có dòng chữ to:

“Lễ đầy tháng đầu tiên của chắt nội họ Trần – người đầu tiên mang dòng máu chính thống được khắc tên vào gia phả sau 27 năm gián đoạn.”

Bà lập tức mặt tái xanh. Không ai trong họ nhà chồng biết chuyện này — vì chính bà là người giấu toàn bộ sổ gia phả suốt 3 chục năm, vì sợ lộ bí mật người con trai cả không phải con ruột ông nội, nên không thể để cháu nó ghi danh.

Tôi âm thầm liên hệ bên ngoại, nhờ thầy đồ cũ của dòng họ khôi phục lại gia phả, tra lại chi nhánh phụ hệ từ cụ tổ ba đời, và chứng minh con trai tôi là người duy nhất đủ điều kiện ghi danh chính thống trong họ!

Bà lảo đảo quay người bước ra khỏi sân, giữa ánh nhìn khó hiểu của họ hàng.

3 ngày sau, bà gọi chồng tôi lên phòng, chìa ra cuốn sổ tiết kiệm đứng tên mình:

“Tao… để lại cho thằng bé. Mày giữ đi…”

Chồng tôi ngơ ngác hỏi sao tự nhiên đổi ý. Bà chỉ đáp:

“Tại nó là… người đầu tiên trong nhà này biết cách ngẩng đầu làm người.”