Ở một ngôi làng nhỏ nằm nép mình bên cánh đồng lúa bát ngát, gia đình ông Hùng vốn nổi tiếng là gia đình đông con, nhiều cháu. Ông Hùng, một người đàn ông gia trưởng, nghiêm khắc, có ba người con trai, và cả ba người con dâu của ông đều đang mang thai. Người con dâu cả, chị Lan, đã được 8 tháng; người thứ hai, chị Hoa, mang thai 6 tháng; còn người út, cô Mai, mới vừa qua 3 tháng đầu. Cả nhà đang sống trong không khí vừa vui mừng vì sắp đón thêm thành viên mới, vừa lo lắng vì bà cụ – mẹ ông Hùng – đã yếu lắm, nằm liệt giường mấy tháng nay.

Rồi một buổi sáng, bà cụ trút hơi thở cuối cùng. Cả nhà quây quần lo tang lễ, không khí tang thương bao trùm. Theo phong tục làng, người ta kiêng kỵ phụ nữ mang thai đến gần người đã khuất, vì sợ ảnh hưởng đến thai nhi. Các cụ trong làng, cùng với mấy người họ hàng, đều khuyên ba chị em con dâu không nên vào nhìn mặt bà lần cuối. “Phụ nữ có bầu mà đến gần người mất, không tốt đâu, dễ bị ám khí,” bà cô họ của ông Hùng nói, giọng đầy lo lắng. Chị Lan, chị Hoa và cô Mai cũng sợ, chỉ đứng ngoài sân, nhìn từ xa mà khóc.

Nhưng ông Hùng, với tính cách gia trưởng, không chịu nghe. Ông quát lớn: “Mẹ tôi mất, chúng nó là con dâu, phải vào nhìn mặt mẹ lần cuối để tiễn đưa. Không có chuyện kiêng cữ gì ở đây cả! Tôi là cha, tôi nói thì phải nghe!” Dù cả nhà can ngăn, ông vẫn nhất quyết bắt ba người con dâu vào trong nhà, nơi bà cụ đang nằm.

Ba chị em, dù trong lòng đầy lo lắng, không dám cãi lời bố chồng. Họ rón rén bước vào, đứng bên quan tài, nhìn gương mặt bà cụ lần cuối. Chị Lan, người lớn nhất, cố kìm nước mắt, nhưng trong lòng không khỏi bất an. Chị Hoa thì run rẩy, tay ôm bụng, còn cô Mai, nhỏ nhất, chỉ dám liếc nhìn rồi vội quay đi, miệng lẩm nhẩm cầu khấn cho đứa con trong bụng được bình an.

Tang lễ diễn ra xong xuôi, cả nhà ai nấy đều mệt mỏi. Đến chiều hôm đó, khi mọi người đang dọn dẹp, một người hàng xóm hớt hải chạy sang, mặt mày tái mét. “Ông Hùng ơi, có chuyện lớn rồi! Người ta vừa tìm thấy một chiếc hộp gỗ dưới giường bà cụ, bên trong có… có một lá thư và một chiếc vòng vàng!”

Cả nhà nghe tin, lập tức quây quần lại. Ông Hùng, dù vừa mất mẹ, vẫn giữ vẻ điềm tĩnh, bảo người nhà mang chiếc hộp ra. Bên trong, đúng như lời hàng xóm nói, là một lá thư đã ngả vàng, nét chữ run run của bà cụ, cùng một chiếc vòng vàng lấp lánh, được chạm khắc tinh xảo. Ông Hùng mở lá thư ra đọc, và càng đọc, mặt ông càng biến sắc.

Lá thư kể rằng, bà cụ vốn không phải người gốc ở làng này. Nhiều năm trước, bà từng là một người hầu trong một gia đình giàu có ở kinh thành. Vì một biến cố, bà bị vu oan, phải bỏ trốn, mang theo chiếc vòng vàng – vật gia truyền của gia đình chủ. Bà đã sống cả đời trong ân hận, không dám nói ra sự thật, chỉ âm thầm cất giữ chiếc vòng như một kỷ vật. Trong thư, bà dặn rằng sau khi bà mất, hãy trả chiếc vòng về cho gia đình chủ cũ, để bà được thanh thản nơi chín suối.

Nhưng điều khiến cả nhà sững sờ hơn cả là dòng cuối cùng của lá thư: “Ta có một linh cảm, nếu các con dâu của ta vào nhìn mặt ta lần cuối, thì bí mật này sẽ được hé lộ. Hãy làm theo lời ta, để mọi chuyện được sáng tỏ.”

Cả nhà nhìn nhau, không ai nói nên lời. Hóa ra, việc ông Hùng ép ba người con dâu vào nhìn mặt bà không phải ngẫu nhiên. Dường như, chính linh cảm của bà cụ đã dẫn dắt mọi chuyện. Chiếc vòng vàng không chỉ là một món đồ quý giá, mà còn là manh mối để cả nhà tìm lại cội nguồn của bà, và cũng là cách để bà chuộc lại lỗi lầm năm xưa.

Sau đó, ông Hùng cùng các con trai lên kinh thành, tìm đến gia đình chủ cũ của bà cụ. Họ đã rất xúc động khi nhận lại chiếc vòng, và còn kể rằng họ chưa bao giờ trách bà, vì biết bà bị oan. Họ cảm kích gia đình ông Hùng đã giữ gìn kỷ vật suốt bao năm, và còn hứa sẽ giúp đỡ gia đình trong tương lai.

Về phần ba người con dâu, dù ban đầu lo sợ, nhưng sau đó cả ba mẹ con đều bình an. Chị Lan sinh một bé trai kháu khỉnh, chị Hoa sinh đôi hai bé gái, còn cô Mai cũng hạ sinh một bé trai bụ bẫm. Cả nhà tin rằng, chính linh hồn bà cụ đã phù hộ cho các cháu của mình.

Câu chuyện về chiếc vòng vàng và lá thư của bà cụ trở thành một kỷ niệm không thể quên trong gia đình ông Hùng. Và từ đó, ông Hùng cũng thay đổi, không còn gia trưởng như trước, mà trở nên lắng nghe và thấu hiểu con cái hơn. Cả nhà sống hạnh phúc, luôn nhắc nhở nhau về bài học: đôi khi, những điều tưởng chừng kiêng kỵ lại dẫn đến những sự thật bất ngờ, và lòng hiếu thảo luôn là điều đáng trân trọng nhất.