Câu tục ngữ đầy đủ là “Trách người bỏ giỗ, không trách người cỗ mọn”. Ở đời người ta chỉ trách cứ những ai thờ ơ, vô cảm với người đã khuất mà bỏ giỗ hoặc làm hời hợt, chiếu lệ…
Cúng là một nghi lễ rất quen thuộc của người Việt – một phong tục dân gian thờ cúng tổ tiên. Đó là việc “dâng lễ vật lên thần thánh, hoặc linh hồn người chết, thường có thắp hương, khấn vái, theo tín ngưỡng hoặc phong tục cổ truyền” (“Từ điển tiếng Việt”, Trung tâm Từ điển học, NXB Đà Nẵng, 2020).
Đám giỗ ở miền Tây – Người dân tin rằng ông bà có thể phù hộ con cháu họ là một trong những lý do khiến mọi người coi trọng việc thờ cúng tổ tiên và việc làm giỗ. Minh họa: CTV
Trong các ngày giỗ, có phân biệt giỗ đầu, giỗ hết và giỗ thường, với những quy định khác nhau về nghi thức.
Giỗ đầu (còn gọi là tiểu tường, 小祥), là ngày giỗ đầu tiên sau ngày người mất đúng 1 năm, nằm trong thời kỳ tang chế, thường vẫn còn không khí bi ai, sầu thảm. Giỗ đầu vẫn thường được tổ chức trang nghiêm không kém gì so với ngày để tang năm trước. Con cháu vẫn mặc tang phục và thực hiện các nghi lễ trang trọng bắt buộc.
Giỗ hết (còn gọi là đại tường , 大祥) là ngày giỗ sau ngày người mất 2 năm, vẫn nằm trong thời kỳ phải chịu tang. Các nghi thức vẫn rất trang trọng. Sau giỗ hết, người thân mới bỏ linh sàng (bàn thờ người mới mất) và di ảnh người mất được đặt chung trong bàn thờ ông bà, tổ tiên.
Giỗ thường (còn gọi là ngày cát kị, 吉忌), là ngày giỗ sau khi người mất từ 3 năm trở đi. Cát kị nghĩa là giỗ lành. Trong lễ giỗ này, con cháu chỉ mặc đồ thường phục, không thể hiện sự bi lụy (than khóc) như ngày đưa tang và giỗ đầu.
Trưởng nam (con trai cả) là người có vai trò quan trọng trong việc sắp xếp, lo toan, tổ chức ngày giỗ cho gia đình (và cả gia tộc).
Nói một chút như vậy để mọi người hiểu kỹ hơn về ngày giỗ của người Việt.
Trở lại câu tục ngữ “Trách người bỏ giỗ, không trách người cỗ mọn”. “Cỗ mọn” (hoặc “cỗ bé”) là cỗ được chuẩn bị đơn giản, không cầu kỳ và như thế ít tốn kém. Cũng bởi theo dân gian, cúng giỗ không nhất thiết phải quá đắt đỏ, linh đình.
Cúng bái thì “sang kép, hẹp đơn”, khó quá thì thắp nén hương tưởng nhớ, cốt sao có tấm lòng thành.
Với nhà nghèo có khi chỉ cần có đĩa muối, bát cơm úp, quả trứng luộc cũng được coi là chu tất. Điều quan trọng là con cháu đã giữ được đạo hiếu với tổ tiên. Vì vậy, ở đời người ta chỉ trách cứ những ai thờ ơ, vô cảm với người đã khuất mà bỏ giỗ hoặc làm hời hợt, chiếu lệ.
Giá trị vật chất (mâm cao cỗ đầy) không phải là yếu tố quyết định. Bởi nhiều gia đình do hoàn cảnh, điều kiện không thể bày vẽ thì người đời vẫn thông cảm, thể tất. Nhà nghiên cứu Hoàng Tuấn Công cũng cho rằng: “…tín ngưỡng thờ cúng của người Việt không câu nệ mâm cao cỗ đầy, “Bắt thiếu giỗ, không ai bắt cỗ lưng”.
Hướng về cội nguồn, tổ tiên với tấm lòng thành là một nghĩa cử đẹp, một hành vi nhân văn mà mỗi người chúng ta cần hiểu và thực thi sao cho phải.
News
Nam siêu mẫu bỏ hết sự nghiệp đang thành công để sang Mỹ làm thầy dạy lái máy bay, thấy vui khi ngày xưa “vì bức ảnh kh:ông m:ặc gì nên được đại gia b:ao n:uôi”
Từng là giảng viên Đại học Cần Thơ, một người mẫu sáng giá nhưng Tiến Đoàn bất ngờ chuyển hướng sang làm thầy dạy lái máy bay….
Con gái Mai Phương trổ mã ở tu:ổi 11, đáp lại vỏn vẹn đúng 3 chữ khi được hỏi “bao giờ sang Mỹ với ba Huy”
Con gái diễn viên Mai Phương ngày càng phổng phao, thừa hưởng nhiều nét đẹp của người mẹ quá cố Mới đây trên trang cá nhân, chị…
Phạm Anh Khoa bỏ nhà đi, cắt liên lạc với vợ con sau bê bối đời tư: Vợ hơn 6 tuổi nói về “tụi nhỏ”
Nam rocker tâm sự: “Điều Khoa cảm thấy hối tiếc lớn nhất là lẽ ra khi những sự việc ấy đến, mình nên kết nối chặt chẽ…
“Chị em” nhà Thúy Diễm đẹp người nhưng phận lận đận trái ngược nhau
Thường xuyên bị nhầm lẫn vì có cái tên na ná nhau nhưng sự nghiệp cùng đường tình duyên của Thúy Diễm và Trúc Diễm lại có…
Phan Hiển gọi Chí Anh là “người anh đặc biệt”, Khánh Thi được khen là “cô vợ có số hưởng”
Mối quan hệ tốt đẹp của Chí Anh và vợ chồng Khánh Thi khiến nhiều khán giả ngưỡng mộ. Cả 3 cùng nhau đồng hành theo đuổi…
Thấy chồng mới bị dân tình ném đá không thương tiếc, vợ cũ Vân Quang Long nói 1 câu đanh thép
Trước thềm đám cưới với ca sĩ Đinh Kiến Phong, Linh Lan công khai thông tin về con thứ 2. Mới đây, Linh Lan – vợ cố…
End of content
No more pages to load