Sáp nhập tỉnh nhắm tinh gọn bộ máy, nhưng đặt tên, chọn cơ sở trụ cho hợp lý lòng người, đảm bảo phát triển bền vững vẫn là bài toán khó

Giữ truyền thống hay sáng tạo?

Theo ĐBQH Nguyễn Thị Sửu (Đoàn ĐBQH Thành phố Huế), tiêu chí quan trọng khi đặt tên tỉnh mới là phải rút gọn, có ý nghĩa và phản ánh được đặc trưng văn hóa, lịch sử địa phương.

“Thực tế, tên của từng tỉnh thành đã được tính toán gắn với văn hóa khi đặt tên ban đầu. Nếu không chuẩn kỹ năng, tên mới có thể quá dài hoặc không mang ý nghĩa thực tiễn. Vì vậy, cần có quy định về độ dài, đảm bảo ngắn gọn nhưng vẫn phản ánh được bản sắc văn hóa, danh sách lịch sử của vùng đất đó”, bà Sửu nói.

Đặt tên tỉnh mới phải rút gọn, có ý nghĩa và phản ánh văn hóa cụ thể, lịch sử địa phương. (Ảnh minh họa: Nguyễn Gia)

GS.TS Phan Xuân Sơn – Giảng viên cao cấp Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh thì cho rằng: “Có thể tận dụng những tên đã từng có trong lịch sử hoặc sáng tạo một tên mới phản ánh được tinh thần thần thoại của thời đại. Điều quan trọng là phải tránh những tên gây chia rẽ hay không đại diện đầy đủ cho các địa phương Sáp nhập”.

Trả lời Báo Điện tử VTC News, ông Nguyễn Tiến Dĩnh, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ lưu ý rằng: “Tên tỉnh mới không nên quá dài, gây khó khăn trong giao tiếp và quản lý hành chính. Nếu ghép tên từ nhiều tỉnh cũ, cần cân nhắc tính hợp lý và sự hài hòa trong ngôn ngữ đồng âm, đồng thời tạo ra sự chấp thuận từ các địa phương liên quan”.

“Tên tỉnh mới cần phản ánh không chỉ quá khứ mà còn hướng tới tương lai” – Đại biểu Nguyễn Thị Sửu

Nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ nêu quan điểm: “Tên tỉnh không chỉ là biểu tượng hành chính mà còn là niềm tự hào, gắn bó với đời sống và tình cảm của người dân. Nên lấy ý kiến ​​dân dân sẽ giúp tăng cường đồng thuận và hạn chế tranh cãi khi thực hiện”.

GS.TS Phan Xuân Sơn cho rằng: “Chúng ta có thể tổ chức các hội thảo, diễn đàn để bàn bạc kỹ thuật, đảm bảo tên gọi không chỉ mang ý nghĩa lịch sử mà vẫn có tính ứng dụng cao trong thực tế”.

Ngoài ra yếu tố văn hóa, việc đặt tên tỉnh còn liên quan đến các chiến lược phát triển lâu dài. Đại biểu Nguyễn Thị Sử dụng ý kiến: “Tên tỉnh mới cần phản ánh không chỉ quá khứ mà còn hướng tới tương lai. Việc đặt tên nên xem xét đến tiềm năng phát triển kinh tế, văn hóa và hội nhập quốc tế của phương tiện, đồng thời phải bảo đảm địa chỉ thuận lợi trong giao tiếp tiếp theo và sử dụng”.

Đặt trụ sở hành chính ở đâu để tránh tranh cãi?

Việc lựa chọn trụ sở chính hoạt động mới là một trong những vấn đề nhạy cảm và dễ gây tranh cãi nhất trong quá trình nhập Sáp. Cơ sở hành chính không chỉ là nơi đặt các cơ sở đầu não của tỉnh mà còn ảnh hưởng đến kinh tế, giao thông và tâm lý của người dân địa phương.

Theo Đại biểu Nguyễn Thị Sửu, việc lựa chọn vị trí trụ phải đảm bảo các tiêu chuẩn khách hàng.

Bà phân tích: “Nếu chọn một điểm hoàn toàn mới để xây dựng cơ sở hình trụ sẽ gây lãng phí lớn. Nếu chọn một điểm trong hai trụ sở cũ sẽ dễ gây tranh cãi về công việc giữa các địa phương”.

Nữ Đại biểu đoàn Thừa Thiên Huế cho rằng, giải pháp khả thi nhất là tận dụng các trụ sở cũ nhưng nâng cao, cải tạo để phù hợp với quy mô quản lý mới. Một số trụ sở cũ có thể được chuyển đổi thành trung tâm hành động chính hoặc cơ sở giáo dục, y tế để tối ưu hóa nguồn lực.

Còn theo Giáo sư Phan Xuân Sơn: “Không nhất thiết phải thiết lập cơ sở hành chính tại trung tâm địa lý của tỉnh mới. Điều quan trọng hơn là nơi phải có hệ thống giao thông thuận tiện, có khả năng kết nối tốt với các xã trong tỉnh, đồng thời phải có tiềm năng phát triển đô thị và kinh tế lâu dài”.

Ông cũng nhấn mạnh, nhiều quốc gia trên thế giới đã áp dụng mô hình “thủ phủ hành chính” tách biệt với trung tâm kinh tế để tạo điều kiện phát triển cân đối hơn.

“Thay vì tập trung tất cả tại một thành phố duy nhất, chúng tôi có thể lựa chọn một nơi làm trụ sở hành chính và một nơi làm trung tâm tài chính – kinh tế, giúp các khu vực trong tỉnh phát triển đồng đều hơn”, Giáo sư Sơn đề xuất.

“Không nhất thiết thiết lập trụ sở hành động chính tại trung tâm địa lý của tỉnh mới” – GS.TSKH Phan Xuân Sơn

Nguyên thứ trưởng Bộ nhiệm vụ Nguyễn Tiến Dĩnh lại chỉ ra vấn đề quan trọng là tâm lý cục bộ của các địa phương. Ông cảnh báo: “Tỉnh nào cũng muốn giữ trụ sở hành chính, vì vậy nếu không có cơ chế rõ ràng, rất dễ xảy ra tranh chấp, thiếu kiện kéo dài, ảnh hưởng đến sự kết nối và ổn định”

Theo ông, Chính phủ công khai chí tiêu đánh giá, đảm bảo minh bạch và công bằng.

“Người dân phải cảm thấy họ thuộc về một đơn vị hành chính mới thay vì cảm thấy bị ép. Điều này phụ thuộc vào cách tổ chức bộ máy hành chính và duy trì bản sắc văn hóa của địa phương. Chỉ khi người dân thấy hợp lý trong quyết định thì họ mới sẵn sàng thay đổi”, ông Dĩnh nói.

Cán bộ, công chức chấp nhận hy sinh?

Bên cạnh những thay đổi về địa giới hành chính, một vấn đề quan trọng không kém phần quan trọng là một số bộ phận của nền tảng đá vôi, công chức trong hệ thống chính quyền khi sáp nhập.

Đại biểu Nguyễn Thị Sửu bột bạch: “Ai cũng muốn làm việc gần nhà, nhưng để thực hiện tài khoản này, nhiều người phải chấp nhận điều chuyển công tác hoặc nghỉ việc. Điều quan trọng là phải có cơ chế sắp xếp minh bạch, công bằng và tạo điều kiện để họ tiếp tục cống hiến ở vị trí phù hợp”.

Cũng theo bà Sửu: “Cán bộ, công chức cấp tỉnh, huyện, xã đã quen thuộc với hệ thống làm việc cũ sẽ cần ứng với bộ máy mới. Điều này không chỉ yêu cầu sự hoạt động của chính quyền mà còn cần có cơ chế hỗ trợ hợp lý để tránh tâm lý hoang mang, mất ổn định trong đội ngũ cán bộ”.

Select vị trí xi lanh phải được đảm bảo tiêu chuẩn khách hàng. (Ảnh minh họa: Xuân Tiến)
Ông Nguyễn Tiến Dĩnh, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ cũng cho rằng không thể tránh việc tinh giản biên chế sau cuộc cách mạng: “Sáp nhập ủy là cơ hội để nhanh chóng Kiểm soát toàn bộ bộ máy hành chính, tinh giản biên chế một cách bài bản. Quan trọng phải làm đúng quy trình, đảm bảo minh bạch, công bằng và có hỗ trợ chính sách cho những bộ máy, công cụ ảnh”.

Một bộ máy hiệu quả không chỉ dựa vào số lượng mà dựa vào chất lượng của người dùng. Việc tinh giản biên chế phải đi kèm với các chính sách hỗ trợ hợp lý như nâng cao chất lượng, đào tạo lại, có cơ hội thăng tiến cho những người thực sự có năng lực.

Gợi ý kiến ​​trúc về nội dung này, Giáo sư Phan Xuân Sơn cho rằng nếu không có sách cụ thể, rất dễ dẫn đến tình trạng “chạy chọt” để giữ vị trí hoặc tâm lý bất mãn trong đội ngũ công chức.

“Chúng ta cần minh bạch trong công việc đánh giá năng lực cán bộ, ai làm tốt thì giữ lại, ai không đáp ứng yêu cầu thì sẽ có lộ trình chuyển đổi. Quan trọng là phải làm một cách công bằng, tránh tình trạng người giỏi bị loại bỏ còn người ở lại nhờ quan hệ”, Giáo sư Sơn nói.

Để đạt được thành công, Giáo sư Sơn đề xuất không chỉ dựa vào trách nhiệm của người đầu tiên mà cần phải có thi tuyển, sát thủ để tạo ra khách quan, minh bạch trong công tác sắp xếp bộ sau tinh gọn, sáp nhập.

Theo ông Nguyễn Tiến Dĩnh: “Cần có công cụ hỗ trợ chính sách có thể quản lý bộ dôi dư. Ví dụ như: hỗ trợ thôi việc, hỗ trợ đào tạo lại hoặc tạo điều kiện để họ chuyển sang các vị trí phù hợp hơn. Nếu công việc không tốt thì điều này sẽ tạo ra một làn sóng bất lợi trong đội ngũ cán bộ, ảnh hưởng tiêu cực đến việc phát triển khai chính sách”.

Giáo sư Phan Xuân Sơn cũng đồng tình với ông Dĩnh khi cho rằng cần có giải pháp dài hạn: “Không thể để những người bị ảnh hưởng phải rơi vào tình trạng mất phương hướng. Cần có chính sách đào tạo lại, hỗ trợ chuyển đổi công việc cho những người bị ảnh hưởng bởi quá trình đơn giản. Nếu không sẽ có nhiều hệ lụy về mặt xã hội”, Giáo sư Phan Xuân Sơn nói.