NSND Thanh Điền sinh năm 1945 tại Hậu Giang trong gia đình có 9 anh em. Ba của ông là nghệ sĩ đờn ca tài tử Nguyễn Thành Long. Mẹ là võ sư Nguyễn Thị Tâm. Dù cả cha và mẹ đều không muốn cái theo nghệ thuật nhưng ngoài Thanh Điền thì hai em gái của ông là Hà Mỹ Liên và Hà Mỹ Xuân đều theo nghề hát.

Thuở nhỏ, nghệ sĩ Thanh Điền trốn gia đình đi học nghề từ danh ca Ngọc Ẩn – đệ nhất danh ca miền Tây lúc bấy giờ. Ông bước vào nghề diễn khi mới 12 tuổi. Trong nghiệp diễn của mình, ông học hỏi nhiều nghệ sĩ nổi tiếng thời bấy giờ như Trường Xuân, Hoàng Giang, Việt Hùng, Minh Chí, Hữu Phước, Hùng Minh, Diệp Lang…

NSND Thanh Điền (ảnh FB nhân vật)

Ông dần có được tên tuổi khi giữ vai trò kép độc mùi qua nhiều đoàn lớn như Hương Mùa Thu, Hoa Thế Hệ, Sao Ngàn Phương, Kim Chung v.v… qua các vở: Nhất kiếm bá vương (vai Tống Từ Ly), Chiều thu sầu ly biệt (vai Hắc Vạn), Kiếp nào có yêu nhau (vai Thành Cát Tư Hãn)…

Năm 1969, ông tham gia đoàn hát Hoa Phượng của Bầu Trung. Trong một lần đi lưu diễn, đoàn gặp tai nạn lật ghe ở gần bến phà Vàm Cống. Ông đã dũng cảm cứu sống được nhiều người, trong đó có một cô đào non mới 14 tuổi tên Bùi Thị Huệ, người sau này trở thành bạn đời của ông – cô đào tài danh Thanh Kim Huệ.

Sau tai nạn lật ghe không lâu, đoàn Hoa Phượng tan rã. Ông cùng một số diễn viên còn lại của đoàn sang gia nhập đoàn Kim Chung 2 năm 1970. Năm 1974, ông thành lập gánh hát Xuân Liên Hoa. Thanh Kim Huệ cũng theo về làm đào chánh. Ông bà thành hôn với nhau đầu năm 1975 và có hai người con.

Vợ chồng NSND Thanh Điền – Thanh Kim Huệ.

Sau năm 1975, họ tham gia các đoàn cải lương Sài Gòn 2, 3, 1, đoàn Văn công Thành phố, đoàn Nhân dân Kiên Giang. Cặp đôi nghệ sĩ đã ghi danh với vai diễn để đời Huyện Trìa (Thanh Điền) và Thị Hến (Thanh Kim Huệ) trong vở cải lương “Ngao Sò Ốc Hến” năm 1982.

Khi cải lương thoái trào, vợ chồng NSND Thanh Điền – Thanh Kim Huệ mở tiệm nhiếp ảnh để kiếm kế mưu sinh nhưng vẫn nhiệt huyết với cải lương. Trong khi nghệ sĩ Thanh Điền chuyển hướng làm đạo diễn thì Thanh Kim Huệ làm tác giả.

Trong sự nghiệp của mình, vợ chồng NSND Thanh Điền – Thanh Kim Huệ nhận nhiều giải thưởng, huy chương. Theo đó phải kể tới Hội diện sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc năm 1990, nghệ sĩ Thanh Điền được tặng HCV với vở “Đêm trắng”, năm 1995, ông tiế tục nhận HCV vở “Nước mắt đen”.

Tại liên hoan truyền hình toàn quốc 2003, cả hai nhận HCV vở “Khúc ly hương” ở vai trò đạo diễn và tác giả.

Cặp đôi cùng được phong tặng danh hiệu NSƯT năm 1993 và 20 năm sau lại cùng được trao tặng danh hiệu NSND, chỉ tiếc rằng, Thanh Kim Huệ đã không còn nữa.

Với những cống hiến cho nghệ thuật cải lương nước nhà, năm 1993, vợ chồng nghệ sĩ Thanh Điền và Thanh Kim Huệ được nhà nước phong tặng danh hiệu NSƯT. Năm 2023, cả hai lại cùng được trao tặng danh hiệu NSND.Chỉ tiếc rằng, lần này chỉ có mình NSND Thanh Điền lên nhận danh hiệu cho cả hai vợ chồng khi mà vợ ông – Thanh Kim Huệ đã ra đi từ 2 năm trước.

NSND Thanh Điền cho biết, ông vui và hãnh diện khi cả hai vợ chồng đều được nhận danh hiệu cao quý này. Tuy nhiên, NSND Thanh Điền cũng cho biết, niềm vui của ông không trọn vẹn khi vợ không còn nữa. Ông dự định sẽ tổ chức một buổi cúng ở mộ của vợ để báo tin, bà được truy tặng danh hiệu NSND.

“Giá mà Huệ còn sống và có thể cùng tôi chia sẻ niềm vui này. Mình vui nhưng cũng có chút buồn”, NSND Thanh Điền nói trên tờ Thanh Niên.

Nam nghệ sĩ cũng bày tỏ, việc cống hiến cho nghệ thuật là công việc, nghề nghiệp mình đam mê nên không mong cầu danh vọng. Tuy nhiên, khi những cống hiến của mình được ghi nhận và được trao danh hiệu là vinh dự của bất cứ người nghệ sĩ nào.

Ở tuổi U80, NSND Thanh Điền vẫn bận rộn làm nghề.

Ở tuổi 78, nghệ sĩ Thanh Điền vẫn bận rộn với làm nghề và không đặt nặng chuyện cát-xê. Với ông, ở tuổi này còn được đi diễn, được gặp bạn bè đồng nghiệp, con cháu trong nghề cho khuây khỏa là vui rồi.

Dù đã ở tuổi U80 nhưng NSND Thanh Điền vẫn có sức khỏe tốt, minh mẫn, nhanh nhẹn. Ông giữ lối sống lành mạnh, không hút thuốc, không uống rượu bia. Những hôm không bận công việc, ông nhờ người chở từ TP.HCM về nghĩa trang ở Bình Dương thăm mộ vợ và ghi lại những thước phim chia sẻ với công chúng.

Nam nghệ sĩ lập kênh YouTube đặt tên Thanh Điền – Thanh Kim Huệ để chia sẻ những vở diễn, ca khúc vợ từng thể hiện, cũng như cuộc sống thường ngày của mình.