ó một thời những chiếc xe Babetta với vận tốc chỉ vài chục cây số mỗi giờ đã là niềm mơ ước của bao nhiêu người.

Xe máy có bàn đạp Babetta một thời vô cùng quý giá và chỉ những nhà giàu mới có tiền mua được. Một số người còn nhớ phải chi tiền tương đương nhiều chỉ vàng cách đây hàng chục năm để mua được chiếc xe này.

Không phải ai cũng có thể mua được, chỉ người đi lao động ở Tiệp Khắc (cũ) nay tách thành Slovakia và Cộng hòa Séc mới mua được.

Năm 1928, kỹ sư Roth thành lập nhà máy sản xuất đạn dược có tên Ceske Municne a Korodelne Zavody

Năm 1948, sau chiến tranh nhu cầu vũ khí giảm, nhà máy đổi tên thành Povazske Strojarne. Povazske Strojarne tìm hướng sản xuất xe máy và hợp tác cùng với JAWA, 2 bên cho ra đời xe Manet.

Khi nhìn thấy hướng phát triển xe nhỏ, mạnh mẽ, dễ điều khiển, hai nhà thiết kế G. Ulicky và J. Safarík được giao nhiệm vụ và sớm đưa ra 2 phiên bản mới là xe có bánh 23 inch và bánh 16 inch.

Loại xe có bánh 23 inch đại diện cho thế hệ xe đạp hoàn toàn mới do Povazske Strojarne sản xuất, sau đó họ ngừng hợp tác với Jawa và không muốn dùng tên Manet nữa.

Việc tìm cái tên khác không dễ, thời điểm đó ở Tiệp Khắc (Séc và Slovakia) ngày nay có bài hát rất phổ biến là “Babetta sla do sveta” dịch là “Babetta (tên một cô gái) đã đi vào thế giới”. Cho nên, cái tên Babetta được đặt cho xe.

Những chiếc Babetta đầu tiên ra đời dù chưa có giảm xóc sau nhưng đã có hệ thống đánh lửa vốn dĩ chỉ có ở ô tô.

Nhưng doanh số bán hàng mẫu xe bánh 23 inch đáng thất vọng cho nên Povazske Strojarne chọn sản xuất Babetta 206 với bánh xe 16 inch xuất sang Đức, Hà Lan, Mỹ.

Babetta 206 có một bàn đạp và sự đơn giản của nó trong thiết kế được thị trường chấp nhận. Riêng năm 1974, có 18.000 chiếc được bán ở Đức.

Năm 1975, công ty thiết kế lại phần sau và bổ sung giảm xóc. Babetta 207 thành công đến nỗi 100% sản lượng xe năm 1976 được xuất khẩu. Ngày nay, một số chiếc vẫn được dùng để đi trên đường.

Sau đó, Povazske Strojarne tạo ra các phiên bản 207-200, 207-300, 207-400, 207-500 cho từng thị trường, ví dụ phiên bản cho Đức, Hà Lan có tốc độ tối đa 25km/h hay phiên bản Mỹ 30km/h, hay phiên bản bán ở Tiệp Khắc cũ là 40km/h.

Năm 1983, một phiên bản mới là Babetta 210 ra đời. Nó có thiết kế mới với động cơ được trang bị hộp số 2 cấp tự động.

Năm 1986, Povazske Strojarne chuyển dây chuyền sản xuất tới vùng nông thôn Kolarovo. Các nhân viên của Povazske Strojarne được cử đến đây hỗ trợ, sau đó họ trở về và nhà máy ở Kolarovo hoạt động độc lập. Sau đó, nhu cầu xe Babetta giảm dần.

Năm 1994,  Povazske Strojarne hợp tác với Piaggio cho ra đời xe máy Korado, còn nhà máy ở Kolorovo trở nên cũ kỹ. Sau đó, công ty sản xuất Babetta hợp tác cùng với một nhà máy ở Latvia sản xuất Babetta 134 nhưng cũng không ngăn được sự sụt giảm.

Lịch sử khó tin về thương hiệu “Ba b.ét nh.è” đình đám một thời

Hình ảnh chiếc xe Babetta đã trở nên quen thuộc ở Việt Nam những năm 80, nhưng chẳng mấy ai biết rằng, Babetta lại là tên của một cô gái.

Babetta là dòng xe moped (xe máy có bàn đạp) của nhà máy JAWA (Tiệp Khắc cũ). JAWA xuất phát từ sự hợp nhất của JAWA và một nhà máy sản xuất đạn thành lập năm 1928 có tên Ceske Municne a Korodelne Zavody Brno, sau chiến tranh thế giới thứ II, năm 1948 đổi tên thành Povazska Strojarne (PS).

Babetta ban đầu ra đời để phục vụ nhu cầu xuất khẩu sang các nước cùng khối như Hungaria, Bulgaria, Romania, Đông Đức vẫn dưới thương hiệu Manet. Hai phiên bản gồm loại moped bánh 23 inch và loại 16 inch ra đời. Năm 1970, nhà máy sản xuất 100 chiếc chỉ để chạy thử và phục vụ cho các hoạt động marketing. Đến năm 1971, xe mới chính thức tung ra thị trường. Vào thời điểm này xe chưa có giảm xóc sau, nhưng đã xuất hiện hệ thống đánh lửa, yếu tố chỉ tìm thấy trên ôtô.

Sau khi khối liên kết các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu sụp đổ, hành trình của Babetta cũng bị xáo trộn. PS liên kết với Piaggio để ra mắt moped mới có tên Korado dựa trên nền tảng những chiếc Babetta. Còn về phần mình, thương hiệu Babetta tiếp tục với mẫu 225, sau đó về dưới trướng của một nhà máy sản xuất xe moped ở Riga, Latvia, ra đời mẫu Babetta 134. Sự xuất hiện của mẫu xe nhỏ hơn không giúp thương hiệu này tránh được cơn khủng hoảng mà chính trị mang tới. Năm 1997, Babetta chính thức ngừng sản xuất.

Babetta rất được ưa chuộng ở Việt Nam những năm 80 của thế kỷ trước, chỉ những gia đình khá giả hoặc có người nhà đi xuất khẩu lao động ở Tiệp Khắc thì mới có thể mua được loại xe này. Chỉ có điều, ngày ấy đi lao động xuất khẩu cũng phải chọn lý lịch khắt khe lắm mới được, nhất lại là đi Tiệp, nên người sở hữu Babetta càng thêm vẻ kiêu hãnh.

Giữa thủ đô của một nước mà phương tiện di chuyển chủ yếu bằng xe đạp thì Babetta nhanh chóng nổi lên như một niềm kiêu hãnh, là ước mơ của không ít trai Hà thành. Có người còn bán nhà mặt phố Khâm Thiên để sở hữu hai “nàng” Babetta với vài chỉ vàng dắt bên chạy chơi.

Nhưng khi Việt Nam mở cửa, hàng Nhật theo các thủy thủ viễn dương tràn về, Babetta dần dần hết thời, nhường chỗ cho những Honda Cub, DD đỏ. Tuột mất đi sự “sủng ái” của những chàng trai thủ đô, hay những ông chủ khá giả khác ở đất Bắc, “Cô gái Tiệp Khắc” tàn tạ dần nhan sắc và dần trở thành chiếc xe chuyên đi thồ hàng.