Năm năm trời, con bé Lan, đứa con gái út của ông bà Hùng, không một lần ló mặt về quê. Nó bỏ làng, bỏ cả cái xóm nhỏ ven sông để theo thằng chồng tận vùng sâu vùng xa, nơi mà xe máy chạy cả ngày mới tới. Ông Hùng ban đầu giận, bà Hùng khóc, nhưng rồi thời gian trôi qua, họ đành chấp nhận. Thỉnh thoảng, Lan gọi về qua điện thoại, giọng vui vẻ kể về cuộc sống trên núi, nhưng chẳng bao giờ hứa sẽ về. Cho đến một ngày, cái ngày mà cả nhà không ai ngờ tới.

Sáng hôm ấy, trời mưa lất phất. Ông Hùng đang ngồi sửa cái lưới đánh cá thì nghe tiếng chó sủa ran ngoài ngõ. Bà Hùng chạy ra, rồi hét lên: “Lan! Con Lan về!” Ông Hùng vội vứt lưới, lao ra cửa. Đúng là Lan thật, gầy hơn xưa, tóc buộc cao, đứng cạnh một thằng bé chừng bốn tuổi, mắt tròn xoe, da ngăm ngăm. “Bố, mẹ, đây là cháu ngoại,” Lan nói, giọng nghẹn ngào. Thằng bé rúc vào chân mẹ, ngước nhìn ông bà ngoại bằng đôi mắt lạ lẫm.

Cả nhà rộn ràng hẳn lên. Bà Hùng ôm chầm lấy Lan, nước mắt lăn dài. Ông Hùng thì cứ nhìn thằng bé, lẩm bẩm: “Giống thằng bố nó quá.” Nhưng niềm vui chưa kịp trọn vẹn thì một tiếng “rầm” vang lên từ trong nhà. Bà cụ cố, mẹ của ông Hùng, người đã gần trăm tuổi và yếu lắm rồi, bỗng lăn đùng ra ngất. Cả nhà hốt hoảng xúm vào, đưa cụ đi bệnh viện. Lan ôm con đứng chết lặng, mặt trắng bệch.

Ba ngày sau, bà cụ mất. Trước khi nhắm mắt, cụ chỉ kịp thì thào với ông Hùng: “Thằng bé… không phải…” Ông Hùng nghe mà như sét đánh bên tai, nhưng không dám hỏi thêm. Cụ đi rồi, cả nhà chìm trong tang lễ, không ai nhắc đến câu nói ấy. Nhưng ông Hùng không thể ngừng suy nghĩ. Thằng bé là sao? Không phải cháu ngoại? Hay cụ già rồi, lú lẫn?

Đêm hôm táng cụ, Lan ngồi bên bếp lửa, kể cho bố mẹ nghe chuyện năm năm qua. Chồng nó, một người dân tộc tốt bụng, đã mất hai năm trước vì tai nạn trên rừng. Lan một mình nuôi con, vật lộn với cuộc sống khắc nghiệt. “Con không dám về, sợ bố mẹ lo,” Lan nói, mắt đỏ hoe. Ông Hùng nghe mà xót, nhưng câu nói của cụ cố vẫn ám ảnh ông. Ông nhìn thằng bé đang ngủ say trong lòng bà Hùng, tự hỏi: “Nếu không phải cháu ta, thì nó là ai?”

Sáng hôm sau, ông Hùng lặng lẽ gọi Lan ra góc sân. “Con nói thật với bố, thằng bé là con ai?” Lan sững người, rồi bật khóc. Nó kể, giọng run rẩy: thằng bé không phải con ruột của nó. Hai năm trước, khi chồng mất, Lan tìm thấy một đứa trẻ bị bỏ rơi trong rừng, đói khát, sắp chết. Không đành lòng, Lan mang về nuôi, coi như con đẻ. “Con không muốn ai biết, sợ họ hàng dị nghị. Con chỉ muốn thằng bé có một gia đình,” Lan nức nở.

Ông Hùng đứng lặng, nhìn con gái, rồi nhìn thằng bé đang chơi ngoài sân. Hóa ra, câu nói của cụ cố không phải lú lẫn. Có lẽ cụ, với linh cảm của người già, đã nhận ra điều gì đó. Nhưng ông Hùng không giận. Ông bước tới, bế thằng bé lên, giọng trầm trầm: “Dù là ai, nó cũng là cháu ngoại tao.” Lan ôm lấy bố, khóc nức nở.

Tang lễ xong, Lan ở lại quê thêm vài tuần. Thằng bé dần quen với ông bà, chạy nhảy khắp sân, tiếng cười vang cả xóm. Ông Hùng nhìn cháu, nghĩ về cụ cố, và tự nhủ: “Cụ đi rồi, nhưng chắc cụ cũng hài lòng. Gia đình là nơi trái tim thuộc về, chẳng cần máu mủ gì đâu.”